Gemilerde Lay-Up uygulamaları, minimum standartlar ve sigorta teminatına etkileri
Türk bayraklı gemiler ve aynı zamanda sahibi, donatanı ve işleteni Türk olan yabancı bayraklı gemiler için geçerli hükümleri düzenleyen “Servis Dışı Bekleme İşlemlerinde Takip Edilecek Usul ve Esaslara İlişkin Yönerge “içerisinde yer alan 14 numaralı maddede “Servis dışı bekleme durumuna geçecek gemiler, servis dışı bekleme süresince kulüp (P&I) sigortası kapsamında olacaktır. Sigorta güvencesi liman risklerine (deniz kirliliği, batık çıkarma, kurtarma giderleri vb.) yönelik olacaktir “ibaresi bulunmaktadır.
Maalesef COVID-19 pandemisinin deniz ticareti üzerindeki önemli etkilerinden biri de gemi sahiplerinin mevcut ticaretin sekteye uğraması sonucunda tasarruf tedbiri olarak gemilerini/filolarını servis dışı bekletmek (lay-up) yoluna yönelmeleri oldu. Bu durum, sahip oldukları poliçeleri içerisinde lay-up durumlarına çeşitli atıflarda bulunulmuş gemi sahiplerinin mevcut lay-up teminatlarını daha dikkatli sorgulamalarına ve doğal olarak da lay-up koşullarını uygun şekilde sağlamak adına daha dikkatli ve sorumlu davranmaya itiyor. Biz de bu yazımızda mevcut lay-up koşullarını, uyulması gereken minimum şart ve standartları sigorta şirketi bakış açısıyla paylaşmaya çalışacağız.
Lay-Up Planı, Lokasyon ve Makine Gücü: Lay-Up, şirketimizin kural kitaplarına göre geminin hareketsiz konumda geçirdiği minimum 30 günlük sureyi işaret eder. Bu sebeple daha da uzun sürmesi muhtemel lay-up koşulları için bu sureyi emniyetle geçirecek koşulları içeren bir Lay-Up Planının hazırlanması gereklidir. Bu planın ilk ve en önemli noktası lay-up lokasyonudur, bu lokasyon belirlenirken özellikle dikkat edilmesi gereken husus hava ve deniz koşullarıdır. Lay-up lokasyonunun öncelikle lokal otoriteler tarafından onaylanması gereklidir, yüksek rüzgâra veya yoğun trafikten kaynaklı dalga/deniz etkilerine sahip lokasyon seçimlerinden kaçınılması özellikle göz önünde bulundurulması gereken hususlardır. Bu planın önemli detaylarından biri de geminin önceden öngörülebilecek tehlikeli durumlara karşı makine kuvvetine sahip olup olmadığının ve/veya bölgede bir römorkör yardımı alıp alamayacağının belirtilmesidir.
Bağlama/Demirleme Düzenlemeleri: Bağlama (halatlar) ve demir ekipmanlarının bakım tutumları, sayıları, yedekleri ve diğer gemilerle/sahil ile olan mesafelerinin tanımlamaları yapılmalı ve tercihen geminin bağlı bulunduğu klas kurumları ve diğer partiler (bulunulan lokasyondaki liman başkanlığı) tarafından da onaylanmalıdır. Kullanımdaki halatların, demir ırgatlarının ve tamburlarının her daim uygun şekilde kullanıma hazır olduklarından emin olunacak şekilde testlerinin ve bakımlarının gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Günlük rutin kontrollerini gerçekleştiren gemi personeli halatların deste durumda ve kullanıma hazır olduğunu kontrol etmelidir. Gemi bordasında kullanılan usturmaçalar (eğer gerekliyse) yeterli sayıda ve gerekli lokasyonlarda bulunmalıdır.
Klas Durumu ve Teminata Etkisi: TPI Sigorta gemilerin lay-up kaynaklı teminat kapsamı değişikliği ve prim iadeleri konusunda, mevcut konumlarının bağlı bulunduğu klas kurumu nezdinde “servis dışı “ olarak değiştirildiklerinin onayını gerekli görmektedir. Buna göre yıllık ve diğer zorunlu surveylerin klas kurumları kurallarına göre zamanında gerçekleştirilmiş olması gereklidir. Tüm klas kuralları ve yönetmelikleri lay-up süresince de takip edilmeli ve klasın herhangi bir sebeple askıya alınmasının aynı zamanda teminatın sona ermesi anlamına geleceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Her türlü koşul altında, armatörün geminin mevcut koşullarında oluşabilecek değişiklikler konusunda P&I şirketine bilgi vermek yükümlülüğünde olduğu, buna bağlı olarak sigorta şirketi geminin yeniden ticaretine başlamasından önce geminin kondisyonunu görebilmek adına bir survey gerçekleştirilmesi talebinde bulunabileceği unutulmamalıdır. Salimen tamamlanmış lay-up periyotlarından sonra yatma prim iadesine hak kazanmak için, yatma periyodunun kanıt niteliğinde resmî belgelerle (güverte / makine jurnalleri, klas yazısı, vb.) doğrulanması gerekmektedir.
Personel Donatımı ve Rutin Görevler: Bayrak otoritesinin istediği şartlara ve sertifikalara uygun minimum sayıda gemi personelinin farklı lay-up koşullarına uygun şekilde gemide bulundurulması gereklidir. Eğer lay-up planı içerisinde belirtilmiş rutin bakim tutum ve vardiya gözetimleri üçüncü partilere devredilmişse bunlar da lay-up planı üzerinde belirtilmelidir. Bağlama halatlarının, usturmaçaların, gemi draftlarının, tank ve ambar sintine iskandillerinin planlanmış periyodik kontrolleri gerçekleştirilmeli ve güverte/makine jurnallerine kaydedilmelidir. Mevcut personelin geçiş için kullandığı tüm geçiş noktaları dışındaki tüm su geçirmez kapılar ve kompartımanların kapalı durumda tutulması, bunun yanında gemi giriş çıkış noktaları acil çıkışları engelleyebilecek tüm ilgisiz materyalden temizlenmelidir. Vardiyacılar acil durumlar için gereken cep telefonu veya gemi içi telsiz cihazlarına sahip ve kullanabilecek durumda olmalı, acil durumda ulaşılabilecek tüm gerekli numaralar görünür olarak asılı durumda bulundurulmalıdır. Tüm jurnaller ve kayıt defterleri vardiyacılar tarafından uygun şekilde doldurulmalı ve lay-up periyodunda ulaşacak atıklar belirli periyotlarla atık alım kuruluşlarına verilmelidir.
Yangın Riskleri: Lay-up periyodu boyunca tüm yük tankları, koferdamlar ve yük devreleri genel bir kural olarak gazdan arındırılmış olmalıdır. Sıcak çalışmalar ancak geçerli gazdan arındırma sertifikalarına sahip olunduğu taktirde gerçekleştirilmelidir. Tüm yangın alarm sistemleri aktif, gemilerin normal yangın söndürme sistemleri kullanıma hazır, sayıca yeterli durumda ve ekipmanların servisleri gerçekleştirilip sertifikaları geçerli durumda olmalıdır. Herhangi bir sebeple sabit yangın söndürme sistemleri kullanılamayacak durumdaysa bu sistemin yerine görevini yapacak yangın söndürme sistemleri klas onaylı olarak faal durumda bulunmalıdır. Genel bir çalışma prensibi olarak yeterli sayıda yangın hortumu (en az 2 adet) yangın söndürme aparatlarıyla serili ve hazır durumda bulunmalıdır. Ancak hepsinden önemlisi gemi acil durum yangın pompası rutin periyotlarda kontrol edilmeli, testleri gerçekleştirilmeli ve bakımları yapılmalıdır.
Makine Dairesi ve Ekipmanların Bakımları: Gemi yangın söndürme ekipmanlarına ve gemi jeneratörleri soğutma sistemlerine servis veren valfler dışında su seviyesi altında kalan tüm borda çıkış ve deniz valflerinin kapalı durumda olması sağlanmalıdır. Makine dairesi ve pompa dairelerinin sintine seviyelerinin rutin kontrolleri gerçekleştirilmeli ve sintine alarm sistemlerinin rutin testleri yapılarak çalışır durumda olduklarının yönelik kontrolleri gerçekleştirilmelidir. Bunun yanında lay-up planları içinde, makine dairesindeki ekipmanların uzun süre kullanılmamasından kaynaklı muhtemel hasarlara engel olabilecek ve ekipman üreticileri tarafından sağlanmış spesifik bakım tutum tavsiyelerin de içinde bulunduğu bilgiler de yer almalıdır.
Yazı içeriğinde bahsettiğimiz lay-up koşullarına yönelik çeşitli ana tedbirler ve uyulması tavsiye edilen çalışmalarla ilgili, TPI Sigorta olarak her turlu teknik yardımı lay-up periyotları öncesinde ve sırasında gerçekleştirebileceğimizi özellikle belirtmek isteriz.
Dönemsel olarak zor geçen bu periyotta tüm gemi sahiplerine ve çalışanlarına kazasız ve emniyetli günler diliyoruz.