Denizcinin anasayfası

Kılavuzluk Teşkilatları İçin Uluslararası Standart

Türk Kılavuz Kaptanlar Derneği Genel Sekreteri, Kılavuz Kaptan Gürhan Aktürk, Kılavuzluk Teşkilatları İçin Uluslararası Standartları belirleyen ISPO'yu yazdı.

Kılavuzluk Teşkilatları İçin Uluslararası Standart ISPO – International Standard for Maritime Pilot Organizations

Kalite, Verimlilik ve Emniyet. Günümüzde bu üç popüler söylem denizcilik endüstrisinde yapılan işler ve verilen hizmetler için vazgeçilemez bir gereklilik olmuş durumdadır. Bir başka deyişle günümüz denizciliği, kaliteli hizmetin emniyetli ve sürdürülebilir bir şekilde sunulmasını gerektiriyor. Bununla beraber dünyanın yazılı, sözlü ve etik kurallarla en iyi şekilde düzenlenmiş mesleklerinden biri olan Denizcilikte geçmişten günümüze yapılan taşımanın veya verilen hizmetlerin belirli bir standartta ve rehberlere uygun olması konusunda her zaman çok hassas davranılmıştır.

Denizciliğin son çeyrek yüzyılında; teknolojik ilerlemeler ile sürekli gelişme trendi ve artan toplumsal farkındalık karşısında, düzenleyici uluslararası konvansiyonlar, kural ve uygulamalar her zamankinden çok genişletildi. Artık endüstrideki majör hedef deniz kazalarının ve denizcilik aktivitelerinden kaynaklanan çevre kirliliğinin en aza indirgenebilmesidir. Bu da hizmet kalitesi anlayışının emniyetli hizmet verme ve emniyetli işletme ile ölçüldüğü bir noktaya gelmesini sağlamıştır.

Bu noktada ihtiyaç duyulan ana düzenleme, “Emniyetli Yönetim Sistemi” (International Safety Management- ISM Code) olarak Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization – IMO) tarafından 1998 yılında yürürlüğe konulmuştur.

Ancak endüstriye adapte edilmiş olan “Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Tutma Standartları Konvansiyonu” (Standards of Training, Certification and Watchkeeping Convention- STCW 1978) ve ISM Koda rağmen insan kaynaklı deniz kazaları halen olmaktadır. Bu kazalar çoğunlukla köprüüstü takımının vardiya tutma ve köprüüstü takım yönetimi prensiplerine uymamalarından kaynaklanan hatalar nedeniyle oluşmaya devam etmektedir.

Kılavuzluk, deniz taşımacılığının en kritik evrelerinde, gemi kaptanı ve kılavuz kaptan arasındaki o esnada tesis edilen güven ve kaptanın gemi sevk yetkisini geçici süre için kılavuz kaptan ile paylaşmasıyla başarılmaya çalışılan görevler bütünüdür. Gemi tipi, hava koşulları, coğrafik koşullar, yerel düzenlemeler vb. birçok değişkenle birlikte içerdiği risk ve insan faktörünün varlığı onu benzersiz yapmaktadır.

Kılavuzluk mesleğinin doğası gereği kılavuz kaptanlar kendilerine güvenli ve kararlarında net hatta iddialı olurlar. Ancak aynı zamanda gemilerin pasajlarının kritik evrelerinde bir takım oyuncusu gibi köprüüstü takımına da uyum sağlamalıdırlar. Kılavuz kaptan, temsil ettiği kamu iradesi ve mensubu olduğu teşkilat adına emniyetli yönetim sisteminin uygulandığı bir gemide hizmet verirken, işinin doğası gereği bu sistemin bir parçası olarak hareket edebilmeli ve uyum sağlayabilmelidir. Bu etkileşimde emniyetli yönetim sistemini halihazırda benimsemiş olan bir teşkilatın kaliteli ve emniyetli kılavuzluk hizmeti verebilme iddiası şüphesiz uygulamayan teşkilatlara nazaran daha yüksektir.

Kılavuzluk Teşkilatları için Uluslararası Standart (International Standart for Maritime Pilot Organizations- ISPO), kılavuzluk teşkilatlarının benzer şekilde ihtiyaç duydukları yönetim modeli için belirli bir standardı ve yönetim rehberini oluşturabilmek amacıyla ortaya çıkmıştır. ISPO’nun uluslararası düzeyde tanımladığı yönetim sistemi modeli; emniyet, verimlilik, etkililik ve sürdürülebilirlik kapsamında kılavuzluk ve kılavuz destek hizmetlerinin sürekli olarak geliştirilmesine olanak verecek bir modeldir.

ISPO Tarihçesi

ISPO, Hollanda Deniz Kılavuzluk Teşkilatları Birliği (Dutch Maritime Pilot’s Association) ve Lloyd Register tarafından, Avrupa Kılavuzluk Teşkilatları Birliği’nin (European Maritime Pilots’ Association- EMPA) yakın işbirliği ile geliştirilmiştir.

2005 yılında Hollanda’daki Rotterdam-Rijnmond bölgesi kılavuzluk teşkilatı Dünyadaki ilk ISPO akreditasyonu alan teşkilat olmuştur.

2019 yılı itibari ile liman işletmeleri ve gemi sahiplerine yüksek kalitede ve denetlenebilir hizmet sağlayabilme hedefiyle; Avrupa, Karayipler, Avustralya ve Orta Doğu’dan 19 kılavuzluk teşkilatı ISPO tarafından akreditasyon almıştır.

ISPO Faydaları

Özelleştirilmiş prosedürler;

ISPO standardı kılavuzluk teşkilatlarının paydaşlarına karşı şeffaflık sağladığı gibi, kılavuzluğun pratikte uygulanmasına yönelik açık yönergeler ve talimatlar ile teşkilata kendisine özgü bir çeşit iş planı da sağlar. ISPO, kılavuzlar ve kılavuzluk teşkilatlarına tahsis edilmiş olup uygulanışı bağımsız derecelendirme kuruluşları tarafından değerlendirilir. Kılavuzluk hizmeti limandan limana farklılık gösterebileceği için, Standart dünya genelinde kılavuzluk teşkilatlarının kullanabilmesi için teşkilatların kendilerine özgü kişiselleştirilmiş prosedürler oluşturabilmesine olanak verir. Standardın dünya genelinde farklı şartlarda uyum sağlaması için modüller içermesinin sebebi de budur.

Teşkilatlarda başarının derecesi, öncelikli ve en önemli olarak yönetiminin adanmışlığına bağlıdır. ISPO; kılavuzluk teşkilatında yönetimin, nelerin başarılmasının gerektiğini ve hangi görevlerin, ne şekilde ve kimler tarafından yerine getirileceğini tespit edebilmeleri için bir araçtır. Aynı zamanda teşkilat içerisindeki sorumlulukları ve yetkileri de tanımlar. ISPO, organizasyonda gözlemlenen sapmalarla nasıl başa çıkılacağı, iyileştirme ihtiyaçlarının belirlenebilmesi ve tavsiyelerin uygulamaya geçirilmesi sorularına yanıtlar bulmaya ve yönetimin kendi organizasyonlarının analizini yapabilmelerine de yardımcı olur.

ISPO Ana Başlıkları

Kılavuzluk teşkilatlarında nelerin idare edilmesine/yönetilmesine, nelerin kontrol altında tutulmasına gerek olduğu ve kalite yönetiminin idaresi için yönetimsel araçlar, kural ve talimatlar ISPO ana başlıkları altında belirlemiştir. Bu ana başlıklar ayrıca iç ve dış denetimler ve derecelendirme kuruluşlarının akreditasyon süreci ile ilgili talimatları da içerir.

Dünya üzerinde her biri kendi ulusal ve yerel hukuki kural ve gereklilikleri içinde işleyen birçok kılavuzluk teşkilatı bulunmaktadır. Her limanın farklı şartları ve güçlükleri, her kılavuzluk teşkilatının kendilerine özgü bir yönetim çözümü getirmelerini gerektirir. ISPO her bir bağımsız kılavuzluk teşkilatına kendilerine uygun talimat ve prosedürleri uygulamada yeterli sorumluluğu verir. Bununla beraber Standart bütün teşkilatlar için uyulması gereken temel şartlar içerir.

ISPO aşağıdaki temel şartların teşkilat bünyesinde belirlenmesini ve yönetilmesini talep eder:

  • Fonksiyonel Gereklilikler
  • Dokümantasyon Gereklilikleri
  • Yönetimin Sorumluluğu
  • İşe alma, Eğitim ve Yeterlilik
  • Kılavuzluk Operasyonları
  • Lojistik Operasyonları
  • Acil Durum Hazırlığı
  • Müşteri İlişkileri ile İlgili Süreçler
  • Risk, Olay ve Kaza yönetimi
  • Ölçme, Analiz ve Gelişim

ISPO Bölümleri

Bölüm A – “Standart”

Bu bölüm, Standardın kendisidir. ISPO kılavuzluk teşkilatları tarafından benimsenirken, tam uygunluk için gereken mecburi şartları içerir. Teşkilat tarafından standart benimserken bu şartlardan bazıları derecelendirme kuruluşunun onayı ile hariç tutulabilir.

Bölüm B – ISPO Uygulama Kılavuzu

Bu bölüm, ISPO standardının uygulamasına yardım edecek tavsiye niteliğindeki gerekli bilgileri içeren kılavuzdur. Kılavuzda önerilen uygulamalar mecburi olmamakla birlikte ISPO gerekliliklerinin nasıl sağlanacağını gösterebilmek amacıyla verilen örnekler şeklindedir, teşkilatlardan bu uygulamaları dikkate almaları beklenir.

Bölüm C – Yönetim ve Kontrol El Kitabı

Bu bölüm, yönetim sistemi içerisinde şartların nasıl uygulanacağını içerir. Emniyet ve kalite yönetim sisteminin fonksiyonları ve bu fonksiyonların ISPO tarafından nasıl kapsandığı anlatılır. Bu dokümanda emniyet ve kalite denetimlerinin prensibi ve kılavuzluk teşkilatların ISPO Standardına uygunluğunu gösterir sertifikalandırılmaları öncesinde neden iç ve dış denetiminin yapılması gerektiği anlatılır.

Uluslararası Kullanıcılar Grubu – IUG

Uluslararası Kullanıcılar Grubu (International Users Group of ISPO-certified organizations–IUG), ISPO sertifikalandırılmış kılavuzluk teşkilatları adına ISPO için sorumlu olan organdır.

ISPO tarafından sertifikalandırılmış bütün kılavuzluk teşkilatları Uluslararası Kullanıcılar Grubuna dahil olmayı istediklerini belirtebilirler. IUG kurulu yeni üyelik için bütün üyelere danıştıktan sonra karar verir. IUG üyesi kılavuzluk teşkilatları ISPO içeriği üzerinde de söz hakkına sahip olurlar.  IUG üyeleri aynı zamanda aidat ödemekle de mesuldür. Aidatlar teşkilattaki kılavuz sayısına göre 2019 yılı için 35 Avro/kılavuz olarak belirlenmiştir

IUG her yıl biri üyenin ev sahipliğinde toplanarak ISPO konferansları düzenler ve denizcilik sektörü paydaşları ile ISPO üyesi teşkilatlar arasında iş birliği için çalışmalar yapar. Bu toplantılarda ayrıca özel olarak IUG Yönetim Kurulu toplantısı, IUG Yetkilendirilmiş Kişiler (DPA) koordinasyon toplantısı ve IUG Teşkilatlar toplantısı gerçekleştirilir.

IUG’nin ISPO Üyesi Teşkilatlar Adına Üstlendiği Sorumluluklar;

  • Standardın işletilmesi ve ileri geliştirmelerinin yapılması,
  • ISPO tarafından sertifikalandırılmış kılavuzluk teşkilatları arasında iletişimi sağlamak ve ilgili diğer tarafları aşağıdaki konularda bilgilendirmek,

– Standardın içeriği ve destekleyici dokümanları ile ilgili, güncellemeler,

– ISPO belgelendirilmeleri ile ilgili genel bilgilendirmeler,

– Standardın uygulanması ile ilgili potansiyel yeni üyeleri ve ilgili bütün tarafları desteklemek,

– ISPO belgelendirmesi yetkisi alacak bağımsız derecelendirme kuruluşlarının tanınması,

– Teşkilatların ve yetkilendirilmiş derecelendirme kuruluşlarının sertifika işlemleri.

IUG Üyesi Kılavuzluk Teşkilatları

2019 yılı itibariyle aşağıda listelenen kılavuzluk teşkilatları ISPO tarafından akredite durumda ve IUG üyesi olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

  1. Loodswezen Region Rotterdam-Rıjnmond – Netherlands
  2. Brabo Havenloodsen – Antwerp/Belgium
  3. Loodswezen Region Amsterdam-Ijmond – Netherlands
  4. Varna Pilot Station – Bulgaria
  5. Loodswezen Region North – Netherlands
  6. Forth Pilots – Edinburgh/Scotland
  7. Trinidad & Tobago Pilots’ Association – Republic of Trinidad
  8. Liverpool Pilotage Services Limited – United Kingdom
  9. Brisbane Marine Pilots – Australia
  10. Port Hedland Pilots – Australia
  11. Ditaş Deniz İşletmecili ve Tankerciliği A.Ş – Aliağa/Türkiye
  12. Port of Tyne – United Kingdom
  13. Loodswezen Region Scheldemolden – Netherlands
  14. Kuwait Oil Company – Kuwait
  15. Abu Dhabi Ports Marine Services- UAE
  16. Cork Pilots – Ireland
  17. Corporacıón De Prácticos Del Puerto de Palma – Spain
  18. DP World, Marine Department – Dubai
  19. Woodside Energy Ltd. – Australia

ISPO Yönetim Sisteminin Kurulum Adımları

  1. Kılavuzlar arasında ISPO’nun teşkilata ve sunulan hizmetlere artı değerler katacağı konusunda bir fikir birliği oluşturmalıdır. Sistemin bir zorunluluk olmadığı ve gönüllülük esasına dayalı olduğu noktasında fikir birliği önemlidir. Her limanın, her geminin ve her kılavuz kaptanın kendine özgü olması, yapılan işe büyük bir çeşitlilik kazandırması ile birlikte teşkilat olarak sürekli gelişimin sağlanması için bir amaç ve hedef birlikteliği sağlanmalıdır.
  2. Sistemin kurulumunu gerçekleştirecek danışmanlar/kılavuzlar ve harici denetlemeler için bir bütçe oluşturulması gerekir.
  3. El kitaplarının yazılması için standardın kullanılması gerekir. (Bu konuda şablonlar IUG’da mevcuttur.)
  4. Bir Kalite ve Emniyet Yöneticisi/Yetkilendirilmiş Kişi belirlenmelidir.
  5. El kitabının hazırlanmasının ardından kılavuz kaptanların standart ve prosedürler hakkında bilgilendirilmesi gerekir.
  6. Bir iç denetim düzenlenir.
  7. Harici bir denetçi ile doküman kontrolü gerçekleştirilir.
  8. Yetkilendirilmiş bir derecelendirme kuruluşu tarafından bir dış denetleme gerçekleştirilir.
  9. Belgelendirme

Bu adımların ardından; belgelendirme paydaşlara bildirilmeli ve kurulan sistemin teşkilat ihtiyaçlarını karşılar ve kullanışlı olması ile kalitenin sürekli olarak geliştirilmesi arayışına devam ettirilmelidir.

ISPO Sertifikalandırma Süreci

ISPO belgelendirilmesi öncesinde teşkilatların ISPO Bölüm A ve Bölüm B’yi tetkik etmeleri istenir. Bu aşamada talep edilmesi halinde IUG de aday teşkilatı belgelendirme sürecinde destekler.

Kalite ve emniyet yönetim sistemi üzerine mevcut prosedürleri bulunan bir teşkilatın bu prosedürleri ISPO Uygunluk El Kitabında kullanılabilmesi için gözden geçirerek gerekli düzenlemeleri yapması gereklidir. Prosedürler tamamlandıktan sonra, teşkilatın bir iç denetim organize ederek prosedürlerin uygulamalara uygunluğu kontrol edilmelidir.

İç denetim tamamlandıktan sonra, yetkilendirilmiş derecelendirme kuruluşlarından biri (Lloyds Register, DNV-GL ve Bureau Veritas) dokümantasyon kontrolünün yapılacağı sertifikalandırma denetimi için davet edilir. Sertifikalandırma için başlangıç dokümantasyon kontrolü esnasında tespit edilen bütün uygunsuzlukların giderilmesi gereklidir. Sertifikalandırma denetiminin başarılı bir şekilde tamamlanmasına müteakip 5 yıl geçerliliği olacak olan ISPO Sertifikası düzenlenir. ISPO sertifika geçerliliğinin devamı için yıllık gözetim denetimlerinin yapılması gereklidir.

Özet

Ülkemiz kılavuzluğu için ISPO Standardının emniyet ve verimlilik için destekleyici, sürekli gelişim için teşvik edici olabileceğini düşünüyoruz. Bu nedenle bu yıl Corporacıón De Prácticos Del Puerto de Palma (Palma Pilot) tarafından Palma de Mallorca, İspanya’da düzenlenen ISPO 2019 Konferansına Türk Kılavuz Kaptanlar Derneği olarak katılım gösterdik. Paydaşlarımıza vermek isteğimiz mesaj; ISPO gönüllülük esasına dayanıyor ve akreditasyon için teşkilat tarafından standardın şartlarının o teşkilatın yönetim sistemine entegrasyonunu gerekiyor. ISPO akredite bir teşkilatta verilen kılavuzluk hizmetinin kalite ve emniyet ekseninde geliştirilmesi amaçlanıyor.


Bunları da beğenebilirsin