Dünya genelinde beş milyonu aşkın kişinin ölümüne neden olan corona virüs bir süre daha hayatımızdan çıkmayacak gibi görünüyor. Bilim insanları, virüsün orijinal halinden 70 kat daha bulaşıcı olan ve aşıların etkinliğini düşüren Omicron varyantına karşı harekete geçerken, ABD’den önemli bir çalışma geldi. Bilim insanları köpek balıklarının bağışıklık sistemlerinde yer alan proteinlerin corona virüs ve varyantlara karşı koruma sağlayabileceğini duyurdu.
NTV’de yer alan habere göre ABD’de yapılan ve Nature dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, köpek balıklarının bağışıklık sisteminde bulunan antikor benzeri proteinler, yeni tip corona virüse ve şu anda dünyada endişeye neden olan Omicron gibi farklı varyantlarına karşı koruyabilir.
Bilim insanları, köpek balıklarında bulunan ve VNAR’lar olarak adlandırılan proteinlerin insan antikorlarının onda biri büyüklüğünde olduğunu belirtti. Bu durum ise onları ‘insan antikorlarının erişemeyeceği kuytulara girebilecek kadar küçük’ hale getiriyor.
Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden çalışmanın baş yazarı Aaron LeBeau, corona virüsün insan hücrelerine bulaşmasını etkili bir şekilde durduran milyarlarca kişilik bir havuzu inceleyerek üç aday VNAR belirlediğini duyurdu.
Köpek balığı proteinleri
Ancak araştırmacılar, yeni VNAR’ların mevcut corona virüs pandemisi sırasında önleyici olarak kullanılamayacağını, fakat ekibin gelecekteki salgınlarla mücadele etmek için köpek balığı proteinlerini hazırladığını söyledi.
Bununla birlikte, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 11 Mart 2020’de yeni tip corona virüsün neden olduğu Covid-19 hastalığı nedeniyle pandemi ilan etti. O zamandan bu yana virüs dünyanın dört bir yanına ulaştı. İşyerleri kapandı ve insanları aylarca evlerinde kaldı. Ancak, yakın bir zamanda dünya çapında karantinalar gevşemiş olsa da, corona virüs hala yaygın ve yayılmasını durdurmak daha zor olan yeni varyantlara dönüşüyor.
Vakalar hızla yayılıyor
ABD Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü’nün Direktörü Dr. Anthony Fauci, geçen Perşembe günü yaptığı açıklamada, Omicron varyantının ‘olağanüstü’ yayılma yeteneğinin her üç günde bir vakaları ikiye katlayacağını duyurdu. ABD’de teyit edilen Omicron vakaları, Çarşamba günü 241’den Perşembe günü 319’a bir gecede üçte bir oranında arttı.
Tüm bunları göz önünde bulundurarak, LeBeau ve ekibi, geçmişte benzer bir salgının meydana gelmesini durdurmak var gücüyle çalıştıklarını söyledi.
Prof. Dr. LeBeau, “En büyük sorun şu ki, insanları enfekte etmeye hazır onlarca corona virüs bulunuyor. Yaptığımız şey, gelecekteki SARS ve Covid-19 benzeri salgınları için kullanılabilecek bir köpekbalığı VNAR terapötikleri cephaneliği hazırlamak. Geleceğe karşı bir tür sigorta” diye konuştu.
Diğer taraftan araştırmacılar, köpek balığı VNAR’larını yeni tip corona virüse hem de virüsün hücrelerde çoğalamayan bir versiyonu olan bir “sahte tip”e karşı test etti. Ve bu, tedavi olarak kullanılabilecek üç VNAR adayını belirlemelerine izin verdi.
3B4 adlı bir VNAR, virüsün insan hücrelerine bağlandığı yerin yakınındaki viral başak proteini üzerindeki bir oluğa güçlü bir şekilde bağlandı ve corona virüsün buraya tutunmasını engelledi.
Etkisi değişmiyor
Çalışmanın yazarları, “Bu oluk, genetik olarak çeşitli corona virüsler arasında çok benzer, bu da 3B4’ün SARS virüslerinin uzak bir kuzeni olan MERS virüsünü de etkili bir şekilde nötralize edebileceğini gösteriyor. Bu tür korunmuş bölgeleri çeşitli corona virüsler arasında bağlama yeteneği, 3B4’ü henüz insanları enfekte etmemiş virüslerle savaşmak için çekici bir aday haline getiriyor.3B4 bağlanma bölgesi, Delta varyantı gibi belirgin yeni tip corona virüs mutasyonlarında da değişmez” açıklamasını yaptı. Öte yandan, bu çalışma, Omicron tanımlanmadan önce tamamlanmış olsa da, LeBeau, ilk modellerinin bu VNAR’ın yeni varyantla mücadelede hala etkili olacağını söyledi.
İkinci en güçlü köpekbalığı VNAR’ı olan 2C02, başak proteinin aktif olmayan bir forma kilitliyor gibi görünüyor, ancak bazı yeni tip corona virüs varyantlarında bağlanma bölgesinin değiştiği gözlemlendi. Bu, gücünün muhtemelen zamanla azalacağı anlamına geliyor.
Bu nedenle köpekbalığı antikorlarından oluşan tedaviler, çeşitli ve mutasyona uğrayan virüslere karşı etkinliklerini en üst düzeye çıkarmak için muhtemelen birden fazla köpekbalığı VNAR’ından oluşan bir kokteyl ile tasarlanacak.
LeBeau, ayrıca köpekbalığı VNAR’larının kanserlerin tedavisine ve teşhisine yardımcı olma yeteneğini de incelediğini söyledi.