Sadece Denizcilik Dergisi’nde
İstek Acıbadem Okulları’nda düzenlenen “Kariyer Günleri”ne katılan Uzakyol Kaptanı Tuğsan İşiaçık Çolak, öğrencilere denizcilik eğitimini ve denizcilik mesleğini anlattı.
5 yıl gemilerde çalıştıktan sonra İTÜ Denizcilik Fakültesi’ne (YDO) geçerek öğretim elemanı olarak çalışmaya başlayan ve aynı zamanda okulun eğitim gemilerinden T/S MTA Sismik-1’in de kaptanı olan Çolak, Deniz İş Kanunu’na göre, bir hizmet aktine dayanarak gemide çalışan kaptan, zabit ve tayfalarla diğer kimselere gemiadamı denildiğini, gemiyi sevk ve idare eden kişinin ise “kaptan” olarak tanımlandığını söyledi.
Çolak, İTÜ Denizcilik Fakültesi’nin Gemi Makinaları İşletme Mühendisliği ve Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği bölümlerinde eğitim verdiğini söyledi.
Gemi kaptanı olmak için üniversitelerin 4 yıllık deniz ulaştırma işletme mühendisliği bölümünde eğitim alınması gerektiğini belirten Çolak, toplam 12 ay süren stajların da tamamlanmasının ardından gerekli belgeleri alıp uzak yol vardiya zabiti olabileceklerini dile getirdi.
Yeni mezun bir deniz ulaştırma işletme mühendisinin gemide 4. kaptan olarak işe başladığını belirten Çolak, “Ehliyet yeterlilikleri 3. kaptanlarla aynıdır ancak gemide yaptıkları işler farklıdır. Deniz ulaştırma işletme mühendisliği maaşları diğer mühendislik bölümlerine göre oldukça yüksektir. Yeni mezun bir deniz ulaştırma mühendisi 4. kaptan olarak gemide çalışmaya başlar ve 2 bin 500 ile 4 bin 500 dolar arası maaş alır. Bu maaş farklı gemi tiplerine ve şirketlere bağlı olarak değişir” dedi.
Yeni mezun bir deniz ulaştırma işletme mühendisinin, gemide 30 ay çalıştıktan sonra sınavlara girerek 2.kaptan olabileceğini belirten Çolak, “30 ay gemide çalışma süresini tamamlamış ve sınavları geçerek 2. kaptan olmuş deniz ulaştırma işletme mühendisleri ise 4 ile 8 bin Dolar arası maaş alırlar” diye konuştu.
2. kaptan olan denizcilerin, bir 30 ay daha çalıştıktan sonra yine sınavlara girerek 1. kaptan olmaya hak kazandıklarını dile getiren Çolak, gemi kaptanı maaşlarının ise yine gemi tipine bağlı olarak 6 ile 10 bin Dolar arasına değiştiğini söyledi.
Çolak, denizciliği ve denizcilik eğitimini şöyle anlattı :
Okurken denizciliği tadarsınız
“İTÜ Denizcilik Fakültesi, 5 Aralık 1884 tarihinde İstanbul Heybeliada’da bulunan Deniz Harp Okulu’nun özel bir bölümü biçiminde yatılı olarak ‘Leyli Tüccar Kaptan Mektebi’ adı ile açıldı. Fakültemiz, seçkin uluslararası itibarı belirgin bir göstergesi olarak Uluslararası Denizcilik Üniversiteleri Birliği’nin (IAMU) kurucu üyelerinden biridir. Okulumuz aynı zamanda Karadeniz Deniz İşletmeleri Kurumu’nun (BSAMI) kurucusudur. Bu dernek aracılığıyla Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Rusya Federasyonu ve Ukrayna kurumlarıyla işbirliği yapıyor. İTÜ Denizcilik Fakültesi hem Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı (EMSA) hem de TC Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Denizcilik Eğitim Akreditasyonu’na sahip tek kurumdur. Ayrıca okulumuza ait olan MTA Sismik-1, M/V Hopa ve servis botu Martı ile öğrencilerimiz daha okul yıllarında denizciliği deneyimlemektedir”
Uçta bir yaşam : Denizcilik
“Ekşi Sözlük’teki bir yazıda denizcilik şöyle tanımlanıyor : ‘İlginç ve uçta şartların yaşamı. Güzellikleri çok güzel, zorlukları çok zor olan; zaman geçtikçe denizcinin farklı olmasına ve hiç bir yerde rahat duramamasına sebep olan meslek. Maviliklerin, kızıllıkların ve griliklerin arasındaki yarı açık demir yığınlarındaki yaşamın ismi. St. Petersburg’da kış ortasında, gemiye deniz üstünden yürüyerek dönmektir. Güzel dolarlar kazanırsın. Dünyayı dolaşırsın. Lmandaki işlerinden fırsat kalırsa özlemektir. Aklına ne gelirse onu özlemek, ama çok özlemek işte”
Her limanda bir sevgili yoktur
“Her limanda bir sevgili geçmişte belki ama günümüz denizciliğinde en büyük gemiler bile artık limanda çok az kaldığı için mümkün değildir. Denizcilik asla para için yapılmaz. Denizi ve gemi hayatını sevmeniz gerekir. Yedi gün 24 saat bir avuç insanın yüzünü görerek geçiren, akşam olduğunda işten çıkıp evine gidemeyen, bugün de yemeği dışarıda yiyeyim diyemeyen, eşine, çocuğuna, sevdiklerine her zaman hasret yaşayan insanların içinde bulundukları meslektir”
Gemide hiyerarşi çok önemlidir
“Bir güverte stajyeri denizciliği şöyle anlatır : ‘Kaptanlık çok büyük sorumluluktur. Taşıdığınız canlar, mallar ve geminin sorumluluğu ondadır. Armatörü temsil eder. Geminin sevk ve İdaresinden sorumludur. Başmühendis, makine zabitleri ve personeli, ana ve yardımcı makinelerden, en ufak devreye kadar gemi üzerindeki tüm teknik donanımın işletimi ve bakımından sorumludur. Ufak bir şehir gibidir gemi, tatlı suyu dahi deniz suyundan üretecek donanım mevcuttur. Bir güverte zabiti ve bir vardiya mühendisi günde 8’er saat köprüüstü ve makine vardiyası tutarlar. Bu vardiyalarda kaptanlar ve mühendislerle beraber çalışan personel de vardır. Gemide askeriye kadar sert olmasa da hiyerarşi mevcuttur. Zabitan ve personel salonları ayrıdır. Herkesin kendi kamarası vardır”
Okul, örf ve adetleri verir
“İTÜ Denizcilik Fakültesi’nin (YDO) geleceğin denizcilerinin yetişmesi için kendi içinde, gemi hayatını kolaylaştıran örf adetlerin yoğun olarak yaşandığı; ablalık ve ağabeyliğin çok önemli olduğu bir ortam sağlıyor. Öğrenciliğiniz bittikten sonra bile her daim devam eden abi, kardeş ilişkisi ister denizde ister karada ilişkilerinin sağlıklı bir şekilde devam etmesini sağlar. Okulun kürek, kariyer, yelken ve diğer sosyal etkinlikler kulüpleri sayesinde sektör ile daha öğrenci iken tanışırsınız”
Her pazar kuru fasülye
“Bir denizciye dilenebilecek en iyi şey ‘selamet’tir. Denizcinin kendi bilgi beceri ve ustalığı yetmez çoğu zaman bir sonraki limana selametle varabilmeye. Allaha’a sığınır insan ister istemez inancı olsun yada olmasın. Bu yüzdendir, köprüüstü ya da makine dairesine girerken, ‘Allah selamet versin’ demek.”
“Dünya üzerindeki tüm Türk gemilerinde, gemi dünyanın neresinde olursa olsun, ister seyirde, ister limanda, ister tersanede, her pazar öğlen kuru fasulye yapılır. Denizcilerin zaman birimi ve hesabıdır : Senin kaç kuru fasulyen kaldı?”
Kamuda da çalışabilirsiniz
“Kamuda çalışmak isteyen bir zabit, denizde minimum 3 yıl deniz hizmeti tecrübesi, yani en az 2. kaptan yeterliliğini aldıktan ve KPSS, yabancı dil ile mülakat sınavlarından istenilen yüksek puanları almak durumundadır. Her şey yolunda giderse, yıl içerisinde talep edilen liman sahasında gemi sörvey ve deniz operatör yardımcısı gibi ünvanlarla göreve başlayabilir”
“Aynı şekilde römorkörler, deniz otobüsleri, şehir hatları vapurları, Deniz, Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığında çeşitli kadrolarda uzman ve uzman yardımcısı, müsteşar, şube müdürü olabilirler. Ayrıca liman başkanlıklarında liman başkanı olabildikleri gibi şef/amir kadrosu ile çalışabilir, port state, flag state officer olabilirler. Kıyı emniyetinde römorkör ve kurtarma gemilerinde kaptanlık yapabilir, veya VTS dediğimiz Vessel Traffic System adını verdiğimiz Türk Boğazları’nın ve Türk karasularımızın emniyetli deniz seyrini tamamlaması üzerine gemileri uzaktan takip eden sistemlerde operatör olabilirler. Ayrıca çeşitli kurumlarda kılavuz kaptan olma imkanları da bulunuyor”
Özel sektörde iş imkanları fazladır
“Özel denizcilik şirketlerinde de kaptanların iş imkanları çok fazladır. En basitinden gemi güverte enspektörlüğü, şirket personel müdürlüğü, kalite , operasyon ve benzeri departman müdürlükleri, kaptanların karada çalıştığı iş kollarından en yaygın olanlarıdır.”
“Ayrıca son yıllarda ülkemizde çok gelişmiş olan özel liman işletmeleri de bulunmaktadır. Buralarda görev yapan liman müdürleri, liman sorumluları, yükleme boşaltma konusunda yetki sahibi birçok kişi aslında kaptanlık yapmış, kaptanlık eğitimini almış başarılı kişilerden oluşur.”
Makine mühendisleri otelde bile çalışabilir
“Gemi makine mühendisinin, başmühendisin ve ikinci mühendisin karada çalışabileceği alanları şu şekilde sıralayabiliriz :
‘Denizcilik şirketlerinde enspektör, teknik müdür, tersanelerde, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı gibi kamu kuruluşlarında; her türlü üretim ve onarım yapan fabrikalarda gerek bakım onarım, gerekse fabrika müdürü pozisyonlarında; otellerde teknik müdür olarak, otomobil fabrikalarında, hava yolu şirketlerinde bakım-onarım, teknik departmanlarda, özel sektör ve kamu rafinerilerinde, demiryolu sektöründe ve enerji üretimine yönelik kurulmuş olan santrallerde”