Bilim insanları, küresel ısınmanın Antarktika kıtasının buz sahanlığının üçte birinin çökmesine yol açabileceği uyarısında bulundu. İngiltere’nin Reading Üniversitesinden bilim insanları, sonuçları “Geophysical Research Letters” dergisinde yayımladıkları araştırmada, küresel ortalama sıcaklığın endüstri öncesi dönemin 4 santigrat derece üzerine çıkması halinde Antarktika’daki buz sahanlıklarının yüzde 34’ünün çökeceği, buz sahanlığı alanının yüzde 67’sinin yok olacağı öngörüsünü yaptı.
Kıta sahanlığının ısınmaya bağlı durumuna ilişkin olası senaryoları değerlendirebilmek için detaylı bir bölgesel iklim modellemesi yapan araştırmacılar, en kötü senaryoda yaklaşık 500 bin kilometrekarelik buz sahanlığının çökeceği ve kıtadan koparak sürüklenebileceğini ortaya koydu.
Buz sahanlığının çökmesi durumunda, kıta buzullarının eriyerek denize karışmasının hızlanacağına dikkati çeken araştırmacılar, bunun küresel deniz suyu seviyesini kayda değer ölçüde artırabileceği uyarısında bulundu.
Araştırmanın baş yazarı, Reading Üniversitesi Meteoroloji Bölümü Öğretim Üyesi Ella Gilbert, “Buz sahanlıkları karadaki buzulların eriyerek okyanusa akmasında bir tampon işlevi görüyor. Sahanlık çöktüğünde bu dev bir şişenin ağzındaki tıpanın çıkması gibi olur, hayal edilemez miktarda su bir anda buzullardan denize akmaya başlar.” ifadelerini kullandı.
Antarktika’nın kuzeybatısındaki “Larcen B” buz sahanlığı Ocak-Mart 2002 arasında çöktükten sonra yok olma sürecine girmişti. “Paris Anlaşması” olarak bilinen, 2016 tarihli Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nde küresel sıcaklık artışını yüzyıl sonuna kadar endüstri öncesi dönemin en fazla 2, tercihen 1,5 derece ile sınırlamayı tutmayı hedefliyor.
Deniz seviyesi 18 metre yükseldi
Öte yandan son buzul çağının ardından deniz seviyesinin 500 yılda 18 metre yükseldiği tespit edildi.
Uzmanlar, yaklaşık 14 bin 600 yıl önce yaşanan son buzul çağının bitmesiyle eriyen buzulların, deniz seviyesinin 500 yılda 18 metre yükselmesine yol açtığını tespit etti. Söz konusu buzulların kaynağının daha önce düşünüldüğü gibi Antarktika olmadığı da öğrenildi.
Birleşik Krallık’taki (BK) Durham Üniversitesi’nden bilim insanlarının yönettiği araştırma ekibi, analizlerinde ayrıntılı jeolojik kayıtları ve son teknoloji modelleme teknikleri kullandı. Bulgular, deniz seviyesinin her yüzyılda 3,6 metre arttığını gösterdi.
Bilim insanları ayrıca, bu yükselişin Kuzey Yarımküre’deki buz tabakalarının erimesinden kaynaklandığını buldu.
Söz konusu süreçte Grönland’ın iki katı büyüklüğündeki bir buz tabakasının eridiğini belirten bilim insanları, bu durumun sonucunda alçak bölgeleri su bastığını ve okyanus akıntılarında bozulmalar meydana geldiğini bildirdi.
Araştırma ekibi, çalışmalarının deniz seviyesinde ileride yaşanacak artışlar konusunda “hayati ipuçları” verebileceğini belirtti. Gelecekte meydana gelecek değişiklikleri tahmin etmek için kullanılan iklim modellerinin doğruluğunu artırmayı sağlayabileceğini kaydetti.
“Deniz seviyesindeki hızlı yükselişin çoğunun Kuzey Amerika’yla İskandinavya’daki buz tabakasının erimesinden kaynaklandığını ve Antarktika’nın şaşırtıcı derecede küçük bir katkı sağladığını keşfettik” diyen araştırmanın yazarlarından Pippa Whitehouse, sözlerini şöyle sürdürdü:
Bir sonraki hedefimiz buzulların erimesini neyin tetiklediğini ve eriyen buzulların akışının Kuzey Atlantik’teki okyanus akıntıları üzerindeki etkisini bulmak.
Bu durum bugünlerde bizi çok endişelendiriyor. Örneğin Grönland’daki buzulların erimesi nedeniyle Körfez Akıntısı’nda meydana gelebilecek herhangi bir bozulma, BK’nin iklimi için ciddi sonuçlar doğurabilir.