İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Denizcilik Araştırmaları Kulübü (DENARK ) AR-GE ”Denizcilik Sektöründe Blockchain” başlıklı araştırmasında Blockchain Teknolojisi ve Kripto Para gibi kavramların Deniz Ticaret Sistemini değiştirip değiştiremeyeceğini inceledi.
Yakın gelecekte denizcilik sektöründe de etkilerini göreceğimiz Blockchain Teknolojisi ile ilgili ”Denizcilik Sektöründe Blockchain’ konulu araştırma, H. Yusuf Elma, M. Alptuğ Su, Melek Gülbeyaz, Reyhan Aydın, İrem Genç, Rabia Adanur, Burak Doğan, Bedir Bıçakçı, Umut Can Ünlü ve Doğukan Ermiş’den oluşan DENARK ‘ın Ar-Ge ekibi tarafından yapıldı.
İTÜ Denizcilik Araştırmaları Kulübü (DENARK) Ar-Ge ekibinin yapmış olduğu ”Denizcilik Sektöründe Blockchain” konulu araştırma Blockchain Teknolojisi ve Kripto Para gibi kavramların Deniz Ticaret Sistemini değiştirip değiştiremeyeceği sorularının cevabını bulabileceksiniz.
Para, sürekli bir değişim içinde geçmişten günümüze kadar gelmiştir ve bu değişim, gelecekte de olmaya devam edecektir. Bu yüzden paranın belli bir tanımı, şekli yoktur. Bununla birlikte toplum tarafından ödeme aracı olarak kullanılması ve görülmesi paranın basit bir tanımıdır, yani para olarak nitelendirilebilecek bir kavram ya da aracın her şeyden önce genel kabul görmesi gerekir.
Paranın evrim sürecini temsili para, emtia para, itibari para, alternatif para, dijital (elektronik) para, sanal para ve kripto para şeklinde inceleyebiliriz. Dijital para birimi, özellikle internet üzerinden dijital bilgisayar sistemlerinde öncelikle yönetilen, depolanan veya takas edilen herhangi bir para birimi, para veya para benzeri bir varlıktır. Sanal para, ödemelerin işlenmesine yardımcı olan bir teknolojidir. Sanal paranın herhangi bir geleneksel para birimi ile ilgisi yoktur.
Deniz Ticareti, denizlerin sağladığı kolay, ucuz ve güvenli taşıma imkanlarından yararlanarak bir kıyıdan, diğerine mal taşınması ve mal mübadelesi esasına dayanmaktadır. Bugün dünya ticaretinin %90’ı denizyolu ile yapılmaktadır. Denizyolu taşımacılığının bu kadar önemli olma nedenlerinden biri de ekonomik olmasıdır. (Denizyolu taşımacılığı; havayolu taşımacılığına göre 20 kat, karayolu taşımacılığına göre 7 kat, demiryolu taşımacılığına göre ise 3,5 kat daha ucuzdur.)
Deniz ticareti sözleşmeleri başlıca ; Gemi Kira Sözleşmeleri, Zaman Çarteri Sözleşmesi ve Navlun Sözleşmeleridir. Bu sözleşmeler ‘Konişmento’ adı verilen belgelerle ispatlanır.
Blockchain teknolojisi 2008 yılında ilk kripto para olan “Bitcoin”‘in piyasaya sürülmesiyle ortaya çıkmıştır. Türkçe karşılığı ” Blok Zinciri”dir. Bitcoin’in mucitleri bu sistemin güvenli akışını sağlamak için “Blockchain” teknolojisini de bulmuşlardır. Blok zinciri teknolojisi günümüzde kripto paralar ile anılsa da bu teknolojinin düşük maliyetli, kolay erişilebilir ve istikrarlı bir alt yapı sunması uygulama alanını genişletme fikrini de doğurmuştur. Yeni teknolojiler sayesinde kamu sektörlerinde alınan kararlar ve yapılan hizmetler açık, hesap verilebilir, şeffaf olarak yapılabilmektedir. Bu işlemler gerçek zamanlı olacaktır. İşletmeler eş zamanlı olarak incelemeye ve denetlemeye açık olacaktır. Küresel ticarete entegre olan Türkiye’de de böyle bir teknolojinin kullanılması, Türkiye için olumlu yönde bir etki sağlayacaktır.
Blockchain teknolojisi deniz ticaretinde de kullanılmaya başlanmıştır. Şu anda çok da yaygın olmasa da yakın gelecekte ciddi bir yayılım göstermesi beklenmektedir.
Sonuç olarak ; gelişen blockchain teknolojisiyle birlikte uluslararası ticarette bankaların gerçekleştirdiği para transferi ve işlem güvenliği işlemlerinin daha hızlı ve güvenilir bir şekilde yapılacağı öngörülmüştür. Deniz ticaretinin temeli olan para takasının kripto para birimi olan Tether (dolar) ile daha az maliyetle yapılabildiği araştırılmış olup buna ilaveten bankaların işlevinin de zamanla ortadan kalkacağı öngörülmüştür. Diğer önemli konu ise konişmentonun güvenilir ve sağlıklı deniz ticaretinin yapıtaşlarından birisi olmasına karşın, konişmento anlaşmazlıklarından kaynaklanan ticari davalara çözüm bulunamamıştır. Blockchain teknolojisine konişmentonun çalışma şeklini uyarlayarak konişmento anlaşmazlıklarının çözülmesi ve ticari yolsuzlukların önüne geçilmesi planlanmıştır.