Bu tip sörveyler; genel olarak Armatör (Owner), P&I Sigorta şirketleri (P&I Insurers), Avukatlar veya Tekne ve Makine Sigorta Şirketleri (H&M Insurers) tarafından talep edilir ve temelde talepler birbirine yakındır.
Sörvey P&I Sigortayı adına yapıldığında; sörveyör, Gemi Kaptanından yardım ister. Gemi Kaptanı sörveyör’ün talep ettiği bilgiyi kendisine sunmalıdır. Sonuçta sörveyör, armatörün de menfaatlerini korumaktadır.
Bu tip incelemeler, genellikle gemi tekne ve makinası, teçhizatı ve sahil tesisleri ve ekipmanları (rıhtım, kreynler, yükleyiciler v.b) ile ilgili hasarlar veya gemideki yük, geminin genel kondisyonu, deniz kirlenmesi veya gemi personeli ile ilgili hasarları kapsar.
KARAYA OTURMA
SORUMLULUK
Sörveyör’ün görevi; hasarı belirlemek ve hasarın oluşumu, sebebi konusunda doğru bilgileri tespit ederek hakiki sebebi saptamaktır. Sörveyör, sigortacı veya armatör’e herhangi bir taahhütte bulunmaya yetkili değildir ve üçüncü şahıslara bilgi vermemelidir.
Sörveyör, kendi bilgi ve tecrübesinin limitleri içinde hareket etmelidir. Kendi mesuliyet sınırları dışına çıkılacağı zaman mutlaka müşteriye danışmalıdır. Bu arada, başka bir dalda ekspertiz gerektiğinde, bunun için müşterisinden izin almalı ve sonra gerekli danışmanı kiralamalıdır. Bunun için de yapılacak ekstra masrafların gerekli olduğunu kanıtlamalıdır.
Deniz sörveyörleri, işlerinde tecrübeli profesyoneller olarak kabul edilir. Bu sebeple, sörveyör hasar tespiti çalışmaları esnasında kendi hatasından hasar ve kayıplara sebep olursa, müşteri sörveyöre dava açma hakkına sahiptir.
RIHTIM HASARI
Sörveyör, gemi üzerine çıkmadan önce yetkili zabite ziyaretinin nedenini açıklamalı ve Gemi Kaptanından izin almalıdır. Genel olarak, sörveyör’ün gemi üzerindeki çalışmaları esnasında gemi zabitlerinden biri kendisine refakat eder.
HASARIN İNCELENMESİ
Sörveyör, hasarı tercihen diğer ilgili tarafların temsilcileri ile beraber incelemelidir. Böylece ilgili taraflar, hasarı detaylı olarak inceleme ve raporlama olanağına sahip olurlar. Fotoğraf ve skeçler gerektiğinde hasarı tanımlamaya yardımcı olur. Bu tip yardımcılar daima rapora da girmelidir.
ÇATIŞMA
Eğer sörveyör, hasarın sebebi konusunda emin değilse, Kaptan ve/veya Armatör temsilcisinden konu ile ilgili ek bilgi ve belgeleri talep etmeli ve gerekli ise ayrı araştırma ve/veya testleri yapmalı veya yaptırmalıdır. Böylece hasarın sebebi konusundaki şüphelerden kurtulabilir. Talepleri karşılanmaz ise durumu mutlaka müşterisine iletmeli ve bu durumu raporunda da açık olarak yazmalıdır.
Armatör temsilcisi tazmin edilmesi istenen hasarlara ait bir liste hazırlamış ise bu listenin aşağıda belirtilen iki şıktan biri çerçevesinde hazırlanması talep edilmelidir:
1- A) Armatör temsilcisi ile sörveyör ün tam mutabık oldukları
B) Armatör temsilcisinin geri çektiği bir maddeden sonra tam mutabık kalınanlar
2- Bazı maddelerinde mutabık kalınmayan talep listesi. Bilehare, sörveyör detayları belirtmeli ve niçin mutabık kalınmadığını izah etmelidir. Bu muhataralı maddelerden temsilcinin bilgisi olduğundan emin olunmalıdır.
Armatör veya temsilcisi tarafından belirlenen hasar sebebi iddiası sörvey raporunda mutlaka belirtilmelidir. Sörveyör, raporunda bu iddia ile mutabık olup olmadığını da belirtmelidir. Sörveyör, eğer belirtilen hasar sebebi ile mutabık değilse, raporunda bu konuda herhangi bir fikir belirtmemeli, ama, ayrı bir yazı ile durumu detayı ile beraber müşterisine iletmelidir. Böylece kendisine işi veren taraf eğer gerekirse, karşı tarafa durum hakkında bir karşı görüş belirtebilsin.
DENİZ KİRLİLİĞİ
TALEP EDİLEN EVRAKLAR
Gemideki hasarların incelenmesi için sörveyör, aşağıdaki evrakın temin edilmesini sağlamalıdır:
a) Güverte jurnali
b) Makine jurnali
c) Köprüüstü manevra kayıtları
d) Makine dairesi manevra kayıtları
e) Orijinal “rota kayıtçısı” (course recorder) kağıdı
f) Orijinal köprüüstü makine kontrol çıktısı
g) Kaza sırasında kullanılan orijinal harita, (harita üzerinde herhangi bir silinti olmamalıdır)
h) Çatışma durumunda diğer gemi için yapılan plotlamalar
i) Mevki kayıt loğu (Position recording logs- Decca, Loran etc.)
j) Gemi Manevra dairesi ve durma mesafesi detayları
k) Genel aranjman planı ve stabilite bilgileri
l) Yükleme planı ve gemini olay sırasındaki durumu
m) Geminin Safety Construction ve Safety Equipment sertifikaları
n) Gemi Loadline sertifikası
o) Gemin Certificate of Registry sertifikası
p) Makara, kanza, halat ve tel halatlara ait muayene veya SWL sertifikaları
q) Geminin Tonaj (Tonnage) sertifikası
r) Yağ kayıt defteri (Oil Record Book)
s) Geminin yağ kirlenme sertifikasları (Oil Pollution Certificates)
Bu evraklar dışında olay ile ilgili Kaptan raporu, olay sırasında görevli olan güverte ve makine zabitleri, gözcü, serdümen ‘den alınan olay raporları ve olaya şahit olan diğer görevlilerin tanık raporları.
Avukatlar konu ile ilgileniyorsa genelde görevli gemi personeli ve şahitler ile kendileri görüşmek ve olay/tanık raporlarını kendileri hazırlamak isterler.
KARAYA OTURMA
ÇATIŞMADA KIÇ KASARA HASARI
DİĞER KAYNAKLARDAN DOĞRULAMA
Sörveyör, Gemi Kaptanı ve Armatör tarafından oluşturulan diğer tutanakları da elde etmeye gayret etmelidir. Avukatlar konu ile ilgileniyorsa genelde görevli ve raporlarını ve şahitler ile kendileri görüşmek ve olay/tanık raporlarını kendileri hazırlamak isterler.
BAŞ KASARADA ÇATIŞMA HASARLARI
TAMİRLER
Lüzumlu tamirler, sörveyör ve Armatör temsilcisi tarafından ortaklaşa belirlenmelidir. Hasar ile ilgili tamirler aşağıda belirtilen iki başlık halinde mütalaa edilmelidir:
a) Kaza sonucu oluşmuş hasarlarla ilgili olan ve tamamlanmış tamirler
b) Armatöre ait olan ve tamamlanmış tamirler
Sörveyör raporunda geçici tamir listesi bulunmalı ve neden daimi tamirin yapılmadığı belirtilmelidir.
Sörveyör’ün herhangi bir kısımdaki hasarlı parçanın tamiri konusunda talimat hazırlamaya veya vermeye yetkisi yoktur. Ancak Armatör temsilcisi ve/veya Kaptan tarafından talep edilirse bu konuda tavsiyede bulunabilir.
Klas Sörveyör’ünün takip ettiği hasarların olduğu durumlarda; sörveyör, bu kurumların kendi kuralları olduğunu ve tamirlerin bu kurallara uygun olarak yapıldığını unutmamalıdır. Yapılan tamirler konusunda herhangi bir uygunsuz durum tespit ederse bunu, diğer sörveyör ile tartışmalıdır.
TAMİRLERİN SIRASI
Sörveyör raporunda tamirleri aşağıda gösterildiği gibi iki kısımda mütalaa etmelidir:
1) Tam olarak tespit edilen hasarın tarifi
2) Hasarlı kısımları kazadan önceki konumdaki kondisyonuna ulaştıracak Tavsiye edilen tamirler listesi
KURU HAVUZLAMA
YANIK DİNAMO BOBİNLERİ
TAMİR MASRAFLARI
Tamir masrafları, sörveyör raporunda her bir parça için ayrı olarak belirtilmelidir. Sörveyör, bu maliyeti incelemeli ve yapılan işe uygun bulup bulmadığını belirtmelidir.
Sörveyör, tamir masrafını aşırı bulursa, raporda bu durum mutlaka belirtilmelidir. Böyle durumlarda, Sörveyör ilgili parçanın tamiri için uygun bulduğu masrafı belirtmeli ve bunun neden ve niçin böyle olduğunu açıklamalıdır.
Tamir masrafları, “mesuliyete ön yargısız olarak” (without prejudice to liability) diye yazılmalıdır.
Burç üzerindeki yanmış kısım
Atölyede tamir edilen pervane
MEŞRU EK MASRAFLAR
Aşağıda belirtilen masraflar, kabul edilebilir masraf olarak değerlendirilir ve maliyet bölümünde ayrı olarak belirtilir.
1) Tank temizleme: Tamir için gerekli ise kalıntı atma, gazdan arınma sertifikası (Gas Free Certificate) dahil tüm Tank temizleme masrafları
2) Materyal atma için ekipman: Tamir yapılırken yangın riskini azaltmak için tamir ile ilgili materyal atma veya ekipman kullanma masrafları
3) Boyama: Su hattının dışında yapılan yeni boyama masrafları
Not : Genel olarak hafif su hattının altında yapılan temizleme, kum raspası ve boyama masrafları karşılanmayabilir. Ancak, yüklü su hattının altında yapılan tamir için bir kat yeni astar boyası masrafı, genel olarak kabul edilir.
Bu kısım tazminat talebinde yer alırsa, sörveyör, bu masrafı, diğer masraflar kısmında ayrı olarak belirtmelidir.
4) Yeni parçalar: Tamir sırasında kullanılan yeni parçaların maliyeti, tamir listesinde belirtilmişse, sörveyör, bunu raporunda belirtmelidir.
Not : Armatör gemi yedek parçalarını tamir sırasında kullanmışsa, bu ayrı hesap olarak hazırlanan kısımda belirtilmelidir.
5) Geçici tamirler: Daimi tamir yerine geçici tamir yapılan parçaların, neden bu şekilde tamir edildiği, sebepleri ile beraber sörveyör raporunda yazılmalıdır.
Not : Geçici tamir masrafı, daimi tamir yapmak için gerekli diğer masraflar ile beraber tamir masrafları listesinde belirtilmelidir.
6) Aşırı fazla mesai: Aşırı bulunan fazla mesai ücretleri, fazla mesai çalışma için ekstra masraf olarak belirtilmelidir. Bu masraf, eğer tamir normal çalışma zamanları içinde yapılsa meydana çıkan maliyetin üzerine ekstra masraf olarak yazılmalıdır.
Not : Tamir maliyeti aşağıdaki gibi belirtilmelidir:
1.Tamir faturasını toplam miktarı
2.Aşırı fazla mesai ücreti
3.Fazla mesaide çalışma ile kazanılan zaman
7) Aşırı fazla mesai: Tamirat sırasında gelişmeler ve sapmalar uygun olarak
belirtilmelidir. Eğer tüm tamir masrafları detaylı olarak belirtilip ayrılabiliyorsa,
uygun bulunan ve bulunmayan masraflar liste halinde belirtilmelidir.
TAMİR EDİLİP TAKILMIŞ PERVANE
TAMİR EDİLİP TAKILMIŞ PERVANE
TAMİRDE GEÇEN ZAMANIN KAYDI
Sörveyör, aşağıdaki kısımları raporunda belirtmelidir:
a) Tamirin başladığı gün ve saat
b) Tamirin bittiği gün ve saat
Eğer gemi tamir için kuru havuza alınmışsa, sörveyör aşağıdaki bilgileri de raporuna yazmalıdır:
c) Geminin kuru havuza alındığı gün ve saat
d) Geminin kuru havuzdan çıkarıldığı gün ve saat
e) Gemin en son havuzlandığı tarih
TAMAMLANMAMIŞ SÖRVEY
Sörveyör, gemi üzerindeki incelemelerini herhangi bir sebepten ötürü tamamlayamaz ise, müşteriye durumu bildirmelidir. (geminin tamir için başka bir yere gitmesi gibi olağanüstü bir durum sebebi ile)
Böyle bir durumda sörveyör, raporunu hazırlamalı ve elindeki tüm bilgilerle beraber raporunu en kısa zamanda müşterisine göndermelidir.
Müşteri, sörveyi tamamlamak için yeni bir sörveyör atayacaksa, önceki sörveyör raporunu kendisine gönderir.
SÖRVEY RAPORU
a) ÖN RAPOR : İlk yapılan incelemeden hemen sonra sörveyör, faks, teleks veya email ile yaptığı incelemeyi, bulduğu hasarı, armatör temsilcisinin hasarın sebebi için iddialarını, kendi görüşlerini ve mümkünse hasarın öngörülen maliyetini belirten bir ön rapor göndermelidir.
b) ARA RAPORLAR : Tamir süresi ile alakalı olarak gerekli oldukça gelişmelerden müşteri haberdar edilmelidir.
c) SON RAPOR : Sörveyör, raporunu basit cümlelerle herkesin anlayabileceği bir dilde hazırlamalı ve raporun mahkemede delil olarak sunulabileceğini bilmelidir. Gerektiğinde raporda teknik kelimeler kullanılabilir. Kullanılan kelimelerin ne anlama geldiği raporunda ekinde ayrı bir bölümde açıklanmalıdır.
Rapor, incelemeler bittikten ve gerekli evraklar tamamlandıktan sonra en kısa zamanda hazırlanmalıdır. Sörveyör, tamir faturası gecikirse, onu beklememeli ve raporun onsuz hazırlayıp müşterisine göndermelidir. Tamir faturasını ek raporda ek olarak belirtip alındığında müşteriye ayrı olarak gönderebilir.
Rapor, açık, yalın ve sadece hakikatleri içermelidir. Özel fikir ve düşünceler, doğrulanmadıkça rapora konulmamalıdır.
Sörveyör poliçe şartlarını bilmediğinden, son raporda masrafların bölüşümü ve mesuliyetler ile ilgili fikir belirtmemelidir.
Referanslar :
– Marine Surveys by C.F. Durham 1982
– Çeşitli sörvey raporları 2015-2018-2020
– Özel notlar