İTÜ MTAL’de çevrimiçi bir toplantı düzenlendi. Bu çerçevede Tokat Meslekî Teknik ve Anadolu Lisesi Müdürü Ali Vanlıoğlu, Ahilik kültürü ve meslek liselerinin önemi hakkında İTÜ MTAL öğrencilerine yönelik bir video konferans gerçekleştirdi.
2021 yılının Ahi Evran Yılı olarak kutlanması 20 Şubat 2021 günü Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı tarafından resmi genelge olarak yayınlandı. UNESCO 2021’i Ahi Evran yılı olarak kabul etti. 34. Ahilik Haftası Kutlamaları 13-19 Eylül 2021 tarihlerinde yapılıyor.
Ali Vanlıoğlu, İTÜ MTAL öğrencilerine yaptığı konuşmada üst ve alt sınıfların usta-çırak usulü ile çalışma projesinin Ahilik gelenek ve kültürü açısından da değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
Vanlıoğlu, Ahilik Teşkilatının Ahi Evran tarafından kurulduğunu ifade ederek Ahiliğin sadece meslek öğretmekten ibaret olmadığını belirtti. Tokat Meslekî Teknik ve Anadolu Lisesi Müdürü Ali Vanlıoğlu, Ahiliğin aynı zamanda meslekî ahlak kurallarının oluşmasına, toplumsal ve dini değerlerin yerleşmesine, Anadolu’nun yurt olmasına katkı sağladığını söyledi. Dünyadaki ilk kadın teşkilatının da Ahi Evran’ın eşi tarafından kurulduğuna dikkat çeken Vanlıoğlu, “Bacıyan-ı Rum” adıyla bilinen bu teşkilatın yoksullara yardım ettiğini ve muhtaç durumdaki kadınları koruduğunu belirtti.
Ahilik teşkilatının sonraki dönemlerde lonca ve esnaf teşkilatına dönüştüğünü anlatan Ali Vanlıoğlu, Ahiliğin Anadolu’daki birleştirici gücünden ve kendi okulunda da bu ruhun etkisiyle yapılan çalışmalardan bahsetti.
Müdür Vanlıoğlu, bu ülkenin her gencinin vazgeçilemeyecek bir hazine olduğunu, meslek lisesi öğrencilerinin “ara eleman değil aranan eleman” olduğunu vurgulayarak okulunda yapılan çalışmalara değindi. Fikri mülkiyeti kendilerine ait on dört patent başvurusu yaptıklarına dikkat çeken Vanlıoğlu, Avrupa Birliği’ne akredite edilmiş Türkiye’deki yedi okuldan biri olduklarını, her sene elli öğrencilerini ise Avrupa’ya gönderdiklerini vurguladı.
İTÜ MTAL öğrencilerine de aynı aşk ve disiplinle çalışmalarını tavsiye eden Vanlıoğlu, Ahi Teşkilatının “dua metni”ndeki mesajlara dikkat çektikten sonra Ahi kültür ve ahlakının Türk medeniyeti üzerindeki olumlu katkısını tekrar vurgulayarak konuşmasını bitirdi.
Ahi Evran ve Ahilik
Anadolu’da Ahiliğin kurucusu Ahi Evran’ın tam adı Mahmut bin Ahmet el-Hoyi (Hoylu Ahmet’in oğlu Mahmut), lakabı “dinin yardımcısı” anlamına gelen Nasiruddin’dir. Eğitim yolculuğuna doğduğu yer olan Azerbaycan’da başlayan Ahi Evran, Horasan ve Maveraünnehir’e ilim seyahati yapmış, Fahreddin Razi’den aklî (fen) ve naklî (dini) ilimleri öğrenmiştir. Hac yolculuğu sırasında Kirmâni’den tasavvuf dersleri almış, Razi’nin yanında İbn-i Sina, Sühreverdi el-Maktul’un eserlerinden de faydalanmıştır.
XIII. Yüzyıl başlarında Selçuklu Sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde Muhyiddin Arabî ve hocası Evhadüddin Kirmani ile birlikte Anadolu’ya gelen Ahi Evran, bu tarihlerde hocası Evhadüddin Kirmani’nin kızı Fatma Bacı ile evlenmiş, onun vefatıyla da yerine geçmiştir. Anadolu’da özellikle esnafa İslamiyet’i anlatarak onlara dünya ve ahiret işlerini düzenli hâle getirmeleri için nasihatte bulunmuş, yaklaşan Moğol tehlikesine karşı halkı uyarmıştır.
Ahi Evran Kayseri’de bir debbağ (deri işleme) atölyesi kurmuş, meslek gruplarının ahilik anlayışı etrafında toplanmalarını sağlamıştır. Moğollara karşı Kayseri’yi savunan Ahileri de Ahi Evran teşkilatlandırmıştır.
Anadolu’nun kalkınması ve imar edilmesine öncülük etmiştir. Ahi Evran, 32 çeşit esnafı teşkilatlandırmıştır. Selçuklu ve Osmanlı coğrafyasında sanatını icra eden bütün esnaflar, İslam medeniyetinin zirve kuruluşu Ahilik Teşkilatının merkezi Kırşehir olduğu için buradan “İcâzetnâme” almıştır.
Eşi Fatma Hanım da kadınları teşkilatlandırmıştır. Âşık Paşa’nın “Garibnâme” adlı eserinde bahsettiği “Bacıyan-ı Rum” adlı kadın teşkilatının kurucusudur. “Bacıyan-ı Rum”, Anadolu’nun bu karışık ortamında kadınımızın emeğini değerlendiren, başkasına muhtaç etmeyen bir anlayışla kurulmuş ilk kadın teşkilatıdır.
Ahilik, Anadolu’nun Türkleşmesinde ve Müslümanlaşmasında etkili olmuştur. Selçuklu ve Osmanlı’da iktisadi sisteminin özünü oluşturmuştur. Çalışmak, üretmek, kalite, emeğe saygı, dayanışma, helâl kazanç, helâl lokma, yardımlaşma, israftan kaçınma… Ahiler, usta-çırak ilişkisiyle sıkı bir eğitim kurumu gibi çalışmışlardır. Üyelerinin sadece dini ve ahlaki konularda değil, sosyal meselelerde de bilinçlenmesinde müspet tesirleri olmuştur.
İTÜ Mesleki Teknik ve Anadolu Lisesi ahileri olarak Tokat Meslekî Teknik ve Anadolu Lisesi Müdürü Ali Vanlıoğlu’na çok teşekkür ediyoruz.