İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Boğazları Denizcilik Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin (İTÜBOA) TÜBİTAK 1001 – Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı “Müsilaj Araştırmaları Çağrısı” kapsamında önerdiği “Müsilajın Gemi Makine Sistemleri Üzerindeki Etkileri ve Risk Analizi Değerlendirmesi” başlıklı projesi kabul edildi.
Gemi makine sistemlerine zarar veriyor
İTÜBOA’dan yapılan açıklamada projenin, Marmara Bölgesi’nde görülen müsilaj olayının gemi makine sistemleri üzerindeki etkilerinin değerlendirilerek müsilaja bağlı gelişebilecek teknik problemlerin önlenmesi, emniyetli gemi seyir ve operasyonlarının sürdürülebilmesi amacıyla önerildiğini bildirildi.
Türk Boğazları’nın dünya üzerindeki önemli su yollarından biri olup, ticari açıdan kilit bölgelerden biri olarak kabul edildiği belirtilen açıklamada şu ifadeler yer aldı :
Müsilaj filtreleri tıkıyor
Coğrafi olarak İstanbul Boğazı kuzey sınırından başlayıp, Marmara Denizi’ndeki gemi trafik hattı da dahil olmak üzere Çanakkale Boğazı’nın güney sınırına kadar olan bölgeyi kapsar. Gemiler Boğaz geçişleri öncesi, sonrası veya bölgedeki limanlara uğrak yapacağı zaman Marmara Denizi’nde bölgesel olarak yoğun bir trafik oluşturabilmektedir. Dolayısıyla bu deniz alanında görülecek her türlü çevresel olay, gemileri ve diğer deniz araçlarını doğrudan etkiler. 2021 yılı içerisinde Marmara Denizi’nde ve Kuzey Ege bölgesinde görülen müsilaj olayı, daha önce meydana gelen oluşumlardan daha etkili olmuş ve özellikle dar ve kıyısal alanlarda deniz taşımacılığı, balıkçılık, tekne turizmi gibi aktiviteleri olumsuz yönde etkilemiştir. Deniz yüzeyinde biriken ve uzantıları dibe doğru çökme eğiliminde olan bu salyamsı yapıların gemiler üzerindeki en tehlikeli etkilerinden biri de soğutma suyu filtrelerinin tıkanmasıdır.
Yetersiz soğutma manevra kabiliyetini kaybettiriyor
Proje kapsamında yapılan ön çalışma ile, bölgedeki ticaret gemileri ve özel hizmet teknelerinin makine soğutma sistemlerine bağlı soğutma suyu filtrelerini kısa sürede tıkadığı doğrulanmıştır. Yüksek tonajları sevk ettirebilme kabiliyetine sahip ana makinelerin ve ona bağlı yardımcı makinelerin işlerliklerini devam ettirebilmesi için soğutma suyu sistemlerinin düzenli çalışır durumda olması kritik önem arz eder. Yetersiz soğutma geminin manevra kabiliyetinin kaybedilmesine, dolayısıyla geminin kontrolden çıkmasına sebep olabilmektedir. Özellikle yoğun gemi trafiğinin olduğu liman bölgeleri, değişken akıntı yapıları ve dar alanlarıyla Türk Boğazları düşünüldüğünde, bu alandaki gemilerde aniden görülebilecek bir filtre tıkanıklığı kısa sürede geminin emniyetli seyrini etkileyip çatma, çatışma, karaya oturma, patlama ve yangın gibi can ve mal kaybıyla sonuçlanabilecek daha büyük kaza risklerinin gelişmesine zemin hazırlayacaktır.
Rehber oluşturulacak
Müsilajın deniz çevresine, balıkçılık faaliyetlerine ve insan sağlığına olan görünür etkilerinin araştırıldığı gibi, görünmeyen fakat büyük riskler içeren gemiler üzerindeki etkilerinin de incelenmesi ve uygun önlemlerin alınması gerekmektedir. Bu nedenle proje ile müsilajın gemi makine sistemleri üzerindeki sosyoekonomik etkilerinin araştırılması ve risk değerlendirmesi yapılması amaçlanmaktadır. Söz konusu bölgelerde bu çevre olayının kısa, orta ve uzun vadede ne gibi etkilerinin olacağı incelenip gemiler ve denizcilik otoriteleri için bir rehber oluşturularak farkındalığın artırılması ve benzeri diğer deniz kirliliklerinin de önüne geçilmesi hedeflenmektedir.
Proje ekibi şu isimlerden oluşuyor :
Prof. Dr. Yasin Arslanoğlu (Proje Yürütücüsü)
Prof. Dr. Özcan Arslan (Araştırmacı)
Doç. Dr. Emre Akyüz (Araştırmacı)
Araştırma Ekibi :
Araş. Gör. Bulut Ozan Ceylan
Araş. Gör. Çağlar Karatuğ
Yüksek Mühendis Emir Ejder
Araş. Gör. Gizem Elidolu
Araş. Gör. Tayfun Uyanık
Araş. Gör. Üstün Atak