Denizcinin anasayfası

Kapt. Dündar : “Kazaların önlenmesinden hepimiz sorumluyuz”

TKKD Yönetim Kurulu Başkanı Kapt. Mutlu Dündar, İMEAK DTO Ağustos 2022 Meclis Toplantısı'na katılarak bir konuşma yaptı.

İMEAK DTO Ağustos 2022 Meclis Toplantısı’na katılan Türk Kılavuz Kaptanlar Derneği (TKKD) Yönetim Kurulu Başkanı Kapt. Mutlu Dündar’ın konuşması şu şekilde:

Sayın Genel Müdürüm, Sayın İMEAK DTO Yönetim Kurulu Başkanım, Sayın İMEAK DTO Meclis Başkanım, Çok Değerli Katılımcılar,

Hopa’dan, İskenderun’a limanlarımız ve boğazlarımızda hizmet veren tüm meslektaşlarımızı temsil eden Türk Kılavuz Kaptanlar Derneğimiz adına mesleğimize ilişkin gündemi sizlerle birlikte değerlendirmek isterim.

Maalesef bir meslek şehidi daha verdik. Değerli meslektaşımız Kaptan Cafer Kıribrahim’i elim bir iş kazası sonucunda kaybettik. 18 Temmuz Pazartesi günü, Yalova Çiftlikköy gemi demir sahasında ‘Yalova Pilot 2’ isimli pilot motorundan kılavuzluk hizmeti vereceği ‘Alhani’ adlı tankere transferi sürecinde denize düştüğünü ve bir süre sonra Deniz Polisi botuyla denizden alınıp ilk müdahalenin yapıldığını, daha sonra 112 Acil Servis ekipleri tarafından Yalova Devlet Hastanesine kaldırdığını, maalesef tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadığını büyük bir üzüntüyle öğrendik.

Öncelikle meslek şehidimize Allah’tan rahmet, kederli ailesine, sevenlerine, meslektaşlarına ve tüm denizcilik camiamıza başsağlığı dilerim.

Bu elim kaza, duyduğumuz büyük üzüntünün yanında, benzer iş kazalarının olmaması, can kayıpları ve yaralanmaların yaşanmaması, daha emniyetli çalışma koşullarının sağlanması için hepimize sorumluluklar yüklüyor.

Kılavuz kaptanların hizmet vermek için gemilere katılma ve ayrılmalarının, böyle kazalar olmadan, emniyetle yapılabilmesi için gerek donanım gerekse mevzuat ve standartlar olmak üzere her türlü önlem tekrar gözden geçirilmeli ve değerlendirilmelidir. Başka iş kazalarının olmaması için, mevcut durum tespit edilmeli, eksiklikler varsa ivedilikle giderilmeli, kusurlar varsa düzeltilmeli ve mevcut standartlar geliştirilmelidir.

Kılavuzluk mesleğinin emniyet, hizmet kalitesi ve verimliliğinin sağlanması için ele alınması gereken çeşitli başlıklar altında topladığım konuları dikkatinize sunmak isterim.

Hizmet kalitesi ve verimliliğin arttırılması

Kılavuz kaptanlar yaz kış, gece gündüz, bayram, tatil, iş günü ayırt etmeden sürekli verilen bir hizmetin sağlayıcılarıdır. Bu süreklilik herkesin de kabul edebileceği ve birçok gelişmiş ülkenin limanlarında uygulandığı gibi hizmetin emniyetli olarak sürdürülemeyeceği koşullarda kesintiye uğramalı, durdurulmalıdır. Fakat ne yazıktır ki, ülkemizde münferit uygulamalar haricinde, ulusal mevzuatımızda, limanlarımızda kılavuzluk hizmetinin emniyetle verilebileceği hava ve deniz koşullarının sınır değerlerinin belirlenmesi ve uygulanması yeterli değildir. Hava ve deniz durumunun uygun olmadığı koşullarda liman hizmetlerinin verilmesi, manevra ve seyir emniyetini riske sokmasının yanı sıra, hizmet veren kılavuz kaptanların yaralanmalarına hatta ölümlerine neden olabilir. Bu nedenle limanlar, rıhtımlar, gemi tipi, verilecek hizmet türü gibi ölçütler göz önüne alınarak, sınır değerlerin belirlenip Limanlar Yönetmeliğinde yer alması uygun olacaktır.

Pilot motor için rehber olabilecek çalışmalar yapılması

Kılavuz kaptan transferinin önemli bir kısmı pilot motoru ile gerçekleştirilir. Yaygın olarak kullanılan pilot motorlarının maalesef yasal gereklilikleri ve ulusal standartları henüz belirlenememiştir. Pilot motorlarının asgari teknik donanım ve donatım kuralları bir mevzuat metniyle tanımlanmalıdır. Bu kurallar pilot motorunda hizmet esnasında teknede bulunacak personel sayısını ve vasıflarını da kapsamalıdır. Bu standartlar denize düşen bir insanın gecikmeksizin, zarar görmeden denizden çıkarılması için gereken teknik donatım, kullanacak personelin vasıf ve sayıları ile eğitim ve talim gerekleri de dikkate alınarak belirlenmelidir. Pilot motoru inşasında son yıllarda dünyadaki gelişimi de takip ederek, örnek model, proje, şartname ve benzer rehber olabilecek çalışmalar kullanılarak yeni tekneler inşa edilmeli, mevcut eski tekneler de bunlara uygun hale getirilmelidir.

Dünya genelinde de bu standartlar tam oturmamıştır. Bu konuda Türk Loydu dünyaya öncülük edebilir, bizlerde Türk Kılavuz Kaptanlar Derneği olarak her türlü teknik desteği verebiliriz.

Transfer donanım ve düzenlemelerin denetlenmesi

Kılavuz kaptanın istirahat ettiği yer olan kılavuzluk istasyonundan, hizmet vereceği gemiye veya tersi istikamette gemiden istasyona intikalinin tüm aşamalarının emniyet yönünden denetlenmesi gerekir. İstasyonun, pilot motorunun ve geminin, kılavuz kaptan transferine ilişkin her yönüyle emniyetli olduğundan, aradaki geçişleri sağlayacak her türlü donanımın ve düzenlemenin usulünce temin edildiğinden emin olunmalıdır. Liman Devleti Kontrollerinde, Kılavuz Kaptan Transferine ilişkin donanım ve düzenlemelerin kontrolünün de mutlaka yapılması faydalı olacaktır. Gemide bulunan pilot çarmıhı, iskele ve diğer donanımların, sağlamlık ve emniyetli donatılmış olduklarının denetlenmesi önemli ve gereklidir. Aynı şekilde gemiye intikalde kullanılan pilot motoru ve her türlü araç ve donanımın emniyetli insan transferine uygunluğu denetlenmelidir.

Rutin liman devlet kontrolleri büyük katkı sağlayacaktır

Çin geçtiğimiz aylarda Kılavuz Kaptan transfer düzeneklerinin rutin Liman Devlet Kontrollerine alınması ile ilgili olarak IMO’ya başvuruda bulunmuş ve bu başvuru IMPA ve EMPA tarafından da desteklenmektedir. Rutin liman devlet kontrollerinde yapılacak olan denetlemeler sistemin daha işlevsel ve güvenli olmasına çok büyük katkı sağlayacaktır.

Kıdemli Kılavuz Kaptanlık Uygulaması Yönetmeliğinin yeniden düzenlenmesi

2018 Gemi Adamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılan Kıdemli Kılavuz Kaptanlık müessesesi yeniden ilgili mevzuatımızda yer almalı ve tüm dünya ülkeleri ve IMO kararları ile paralel hale getirilmelidir. Kıdemli kılavuz kaptanlık uygulaması; deniz, can, mal ve çevre emniyeti açısından vazgeçilmezdir.

Mevcut sistemimizde 3 ay 30 gemilik staj sonrası Kılavuz Kaptan ehliyeti alan kılavuz kaptanlar, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmaksızın 400 metrelik mother konteyner ya da Suez-max tankere çıkabilmektedir. Tüm dünya ülkelerinde bu tip gemileri sınırsız olarak kılavuzlayabilme süreleri ortalama 6 ila 12 sene arasında değişmektedir. 2006 yönetmeliğimizde bu süre IMO kararları ve dünyadaki uygulamalarla paralel, 4 sene olarak uygulanmaktaydı.

Denizcilerin ‘Ağır ve Tehlikeli İş’ sınıfında yer alması gerektiği

Kılavuz kaptanlar da dahil olmak üzere tüm denizci meslektaşlarımızın 2008 yılında ellerinden alınan yıpranma hakkının bir an önce hak sahiplerine iadesi gerekir. İş kazalarındaki yaralanma ve ölümler genel olarak denizcilik mesleğinin zorluğu ve yıpratıcılığını fazlasıyla ispatlamaktadır. Kılavuz kaptanlar, kazaların en yoğun yaşandığı limanlarda, dar, sığ ve kısıtlı sularda, faklı gemilerde, yoğun ve ağır bir iş temposuyla çalışırlar. Hizmet verecekleri gemilere katılıp ayrılmalarını, hareket halindeki bir deniz aracından, hareket halindeki diğer bir deniz aracına, tutundukları çarmıh adı verilen bir ip merdivenle gerçekleştirmeleri, hizmet süresince gemide oluşabilecek her türlü riske her zaman kendileri de fiilen hizmet verilen gemide bulunarak maruz kalmaları, mesleğin rutin ve bilinen zorluklarının yalnızca birkaçıdır. Denizcilik mesleği genel olarak ve kılavuz kaptanlar her zaman yüksek fedakarlıkla ve mahrumiyet içinde görev yapmışlardır. Denizcilerin rutin çalışmaları, normal seferleri diğer insanlar için adeta maceradır. Uzaklık, ayrılık, mahrumiyet, vardiyalı çalışma, geceleri de çalışmak zorunluluğu, mevsimlere veya iklim şartlarına, soğuk veya sıcağa, güneşe, rüzgâra, dalgalara maruz kalmak denizciliğin bilinen zorluklarıdır. Bunlarla birlikte, farklı çalışma ortamlarının, farklı gemilerin kendine özgü zorlukları vardır. Tedarik zincirinin devamlılığını sağlayan denizciler savaş, salgın hastalıklar gibi beklenmeyen zorluklarda da çalışmaya devam ederek dünyada hayatın tüm insanlık için devam etmesini sağlayan, bu nedenle de dünyada önemli bir hizmet sağladığı düşünülen, kilit çalışan, kritik çalışan veya temel çalışan gibi isimlerle anılan meslekler arasında sayılmışlardır. Denizciler çalışma koşulları ve özlük hakları konusunda hak ettikleri hukuki güvencelerden mahrum bırakılmamalıdırlar. Kılavuz Kaptanlık ve genel olarak Denizcilik mesleği bu nedenlerle yıpranma haklarından yararlandırılmalıdırlar. Bunun için 5510 sayılı Kanunun 40. Maddesi kapsamına alınarak, fiili hizmet süresi zammından faydalanmalarına imkân sağlanmalıdır. Ayrıca mesleğimiz 16.06.20004 tarih ve 25494 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmelidir.

Zorlu meslek koşullarının iş kazalarına etkisi…

Kılavuz kaptanlar sadece çarmıh kazalarında yaşamlarını kaybetmemektedirler. Zorlu meslek koşulları, stres, manevra zorlukları vs.. gibi olayların nedeniyle, Çarmıh kazaları, Kalp krizi vs. gibi sebeplerle son yıllarda 12 kılavuz kaptan meslektaşımız köprüüstünde, gemide, vardiyasında, denizde yaşamlarını yitirmişlerdir. 500 kişilik bir camia olarak baktığımızda durumun vahameti ortaya çıkmaktadır.

Çarmıh kazaları tüm dünyada yaşanıyor

Dünyadaki genel duruma baktığımızda, her sene 2 ila 4 kılavuz kaptan sadece çarmıh kazaları sebebiyle yaşamlarını yitirmektedirler. Bu kazalar tüm dünyada meydana gelmekte, coğrafya, gelişmişlik ayrımı olmamaktadır. Geçtiğimiz senelerde aynı yıl içerisinde ABD’de 2 kılavuz kaptan çarmıh kazalarında yaşamını yitirmiştir. Sadece geçtiğimiz aylarda Türkiye’de ve Türk personelimizde 5 denizci maalesef hayatlarını kaybettiler.

Çarmıh kazalarının sadece ölümle sonuçlanmıyor olması

Çarmıh kazaları sebebiyle ölüm haricinde de birçok kaza yaşanmaktadır. Ortalama olarak her 2 ayda bir kılavuz kaptanımız çarmıh kazası veya kılavuz kaptan transferi esnasında kaza geçirmekte, denize düşmekte, gemide kaza yaşamakta ve bu sebeple kalıcı hasarlar ve iş görmemezlikler olmaktadır. Örnek vermek gerekirse pandemi sebebiyle yaşam mahali dışının çok kaygan olması sebebiyle kayıp düşen bir kılavuz kaptan meslektaşımız omuzundaki hasar sebebiyle mesleği bırakmak durumunda kalmış yine geçtiğimiz haftalarda yaşanan bir çarmıh kazası sebebiyle bir meslektaşımız ciddi biçimde yaralanmıştır.

Kabul edilebilir bir sebep olmaksızın iş akitleri sona erdirilen kılavuz kaptanlar…

Tüm bunların haricinde mesleğimizle alakalı olarak son 1 sene içerisinde yaklaşık 20 kılavuz kaptan meslektaşımızın iş akitleri makul ve kabul edilebilir bir sebep olmaksızın sona erdirilmiştir ve bu konuda dernek olarak büyük zorluklar yaşamaktayız.

Sözlerime son verirken kaybettiğimiz tüm meslektaşlarımızı rahmetle anıyor, yaşamın yitirildiği bir iş kazası daha olmaması temennimi yinelerken, bu mecliste sizlere hitap fırsatı veren kıymetli oda yönetimimize ve beni dinleme nezaketinde bulunan sizlere çok teşekkür eder, sağlıklı günler dilerim.


Bunları da beğenebilirsin