Sedef Tersanesi, Türk Deniz Kuvvetleri’nin sahip olacağı en değerli ve en büyük gemi olacak TCG Anadolu havuzlu çıkarma gemisinde teslimi giderek yaklaşıyor. Tersane teknik seyri olan ilk deneme seyrini 2022’nin ilk çeyreğinde yapan şirket, ülkemiz için gurur kaynağı olacak projenin teslimini ise 2022 sonuna doğru gerçekleştirmeyi hedefliyor.
Sedef Tersanesi’nde bu dev projenin yanısıra İsveç’in en büyük feribot operatörlerinden Stena Line’a ait 2 adet Ro-PaX (yolcu ve yük taşıyan gemi) projesinin kapsamlı bir dönüşüm ve boy uzatma operasyonunu da gerçekleştirildi. Endüstrihaber Sedef Tersanesi’ndeki son dönem yatırımlarını ve projeleri Sedef Gemi İnşaatı Stratejik Planlama ve İş Geliştirme Direktörü Fahri Arısoy’la konuştu.
Kısaca şirketinizin yapılanmasını anlatmanızı rica ediyoruz. Şirketiniz alanında ne gibi ilklere imza attı?
Sedef Gemi İnşaatı A.Ş., bundan tam 50 yıl önce, 1972 yılında Diliskelesi’nde Sezai Türkeş, Fevzi Akkaya ile birlikte Gemi İnşa Yüksek Mühendisi Bülent Arkun ve Cemil Gürlek ailesi tarafından kurulmuştur. 2000 Aralık ayında tersane STFA tarafından Kaşif Kalkavan ailesine ait Turkon Holding’e satılmıştır. Köklü denizcilik geçmişine sahip Kalkavan Ailesi’ne kendi konteyner gemilerini inşa ettirdiği Sedef Tersanesi’ni almak kısmet olmuştur.
Sedef Tersanesi, Türkiye’nin özel sektöre ait en eski ve en köklü tersanelerinden birisidir. 2005’den itibaren hayata geçirilen yatırımlar ile Avrupa’da bile benzerine rastlamanın zor olduğu örnek bir tersane haline gelmiştir. 2001 yılında bir Alman tersanesi ile teknoloji transferi ve bilgi paylaşımı anlaşması yapılmış ve 5 yıla yakın devam eden bu süreçte tersane işe yaklaşım biçimini, iş akışı yöntemlerini değiştirmiş ve tesis buna göre yapılandırılmıştır. Bu hamlesi ile Sedef, Türkiye’de tersanecilikte bir çığır açarak örnek alınmaya başlamıştır. Türkiye’de Voith Schneider sevk sistemine sahip ilk römorkör, özel sektör tersaneleri tarafından inşa edilen ilk askeri gemi olan TCG Yarbay Kudret Güngör denizde ikmal gemisi, Karadeniz Holding için ilk yüzer enerji santrali platformları SEDEF tarafından inşa edilmiştir.
2021 yılını nasıl tamamladınız, 2022’nin ilk çeyreği ile birlikte değerlendirir misiniz? 2022 yılı için varsa yeni yatırım planlarınızı ve hedeflerinizi öğrenebilir miyiz?
2020 yılında tüm dünyayı etkisini altına alan pandemi maalesef 2021’de de olumsuz etkilemeye devam etti. Firmalar, malzeme tedariklerinde pandemi nedeniyle konulan kısıtlamalar sonucu, üretimlerinde aksamalar yaşadılar ve ürünlerini geç teslim edebildiler. Bu da hemen hemen her sektörde olduğu gibi bizlerde de devam eden projeler üzerinde olumsuz etkilere yol açtı.
2021 yılında önceki yıllarda sözleşmeleri imzalanmış olan projelerin inşasına devam edildi. TCG Anadolu havuzlu çıkarma gemisinde teslime daha da yaklaşıldı. Türk Deniz Kuvvetlerinin sahip olacağı en değerli ve en büyük gemi olacak TCG Anadolu’nun tersane teknik seyri olan ilk deneme seyri 2022’nin ilk çeyreğinde yapıldı. Ülkemiz için gurur kaynağı olacak bu projenin tesliminin ise 2022 sonuna doğru gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. Norveç’ten sipariş alınan yolcu ve araç taşıyan 4 elektrikli feribot projesinin 2 tanesinin teslimi 2021’de, üçüncüsünün teslimi ise 2022’nin ilk çeyreğinde gerçekleştirildi. İsveç’in en büyük feribot operatörlerinden Stena Line’a ait 2 adet Ro-PaX (yolcu ve yük taşıyan gemi) projesinin kapsamlı bir dönüşüm ve boy uzatma operasyonu gerçekleştirildi. Gemiler, tersanemizin kuru havuzunda ortadan kesilerek ayrıldıktan sonra 36 metrelik yeni yapılan bölümlerin ilavesi ile boyları 222 metreye uzatılarak kapasiteleri artırıldı. Kapasite artışına ek olarak; yaşam mahalleri yenilenmiş, geminin manevra kabiliyetini artırmak üzere ilave bow thruster, sera gazı salınımını azaltan scruber sistem montajı, balast suyu arıtma sistem montajı gibi yeni ekipman montajları ile gemiler daha çevreci hale getirilmiştir. 2021’in ikinci yarısında 2 proje de başarıyla tamamlanarak sahibine teslim edilmiştir. Bu projelerin yanı sıra Karadeniz Holding’in 25 yüzer enerji santralinin 18’inin Sedef Tersanesi imzası taşıdığı projelerden birinin teslimi 2021 Şubat ayında gerçekleştirilmiş, diğerinin ise inşa çalışmalarına devam edilmektedir.
Tersanenizde makina, Ar-Ge ya da teknoloji vb. yatırımı kararı nasıl veriliyor? Yakın dönemde ne tür bir yatırıma imza attınız?
Tersanemizde verimliliği ve kaliteyi artırmaya yönelik yatırımlar sürekli olarak devam etmektedir. İhtiyacın belirlenmesi ile dünyadaki yeni gelişim ve değişimler de izlenmekte ve tersaneye kazandırılmaktadır. Diğer taraftan sürekli iyileşme çabaları sonucu yenilikler yapılmakta, yeni düzenleme ve uygulamalar hayata geçirilmektedir. 2020 yılı son çeyreğinden bu yana Yalın Üretim ilkeleri doğrultusunda Sedef İmalat Sistemi hayata geçirilmiş olup bu sistem de sürekli geliştirilmektedir. Var olan makina ve ekipmanlara da ilaveler yapılarak verimlilikleri ve faydaları arttırılmaktadır. Bütün bunlar ile nihai ürünün kalitesinin ve müşteri memnuniyetinin arttırılması, zamanında ve hedeflenen bütçe dahilinde işin tamamlanması sağlanmaya çalışılmaktadır. Türkiye’deki tersanelere sipariş veren tüm yabancılar da aldıkları ürünün kalitesinden ve sonuçlardan son derece memnun olduklarını ifade etmektedirler. Son zamanlarda atölyelerin havalandırma kanallarının geliştirilmesi, yeni kaynak ve otomatik kaynak hatlarının geliştirilmesi yatırımları da devreye alınarak verimliliğin ve kalitenin arttırılması hedeflenmektedir.
Tersanenizde gemi inşa süreçlerini, tasarım ve Ar-Ge çalışmalarından teslime kadar adım adım anlatır mısınız?
Tersanede yeni gemi inşa süreci, iş istasyonları şeklinde ele alınıp gerçekleştirilmektedir. Bu süreç bir otomobilin bantta imal edilmesi ilkesi ile benzerdir. İş alanları, çalışanlar ve iş yapma araçları sabit yerlerini korurken, iş parçaları bu istasyonlarda birinden diğerine sırası ile hareket etmektedir. Bu tarzda bir üretim yapılabilmesi için ürünün tasarım ve planlama süreci daha detaylı ve daha uzun sürede yapılmaktadır. Tekil parça üretimi, ön imalat, düz panel ve eğrisel panel imalatları, seksiyon ardından blok imalatları yapılmaktadır. Blok aşamasında tüm sıcak işlerin bitmesi hedeflenmektedir. Bunun için de çelik teçhizat ve borular kendi iş istasyonlarında üretilip, bloklara monte edilmektedir. Ardından bloklar, çevre dostu Blok Raspa ve Boya Hollerinde raspalanıp boyanmaktadır. Sonrasında kızak veya kuru havuzda birbirlerine eklenen bloklar gemiyi oluşturmaktadır. Teçhizat, boru imalat ve montajları ile birlikte makina montaj, elektrik, havalandırma, yaşam mahalli, gemi dışı boya, seyir cihazları disiplinindeki işlerde yapılmaktadır. Denize indirilen geminin tüm sistemleri ayrı ayrı test edilmekte, ardından da deneme seyrine çıkılmaktadır.
Tasarımı takiben çelik sac kesimi ile başlayıp, gemi teslimi ile biten bu süreç gemilerin karmaşıklığı ve büyüklüğüne bağlı olarak bir yıl ile iki yıl arasında bir sürede tamamlanmaktadır. Askeri gemilerin imalat süreci ise savaş ve elektronik sistemlerle birlikte daha uzun ve daha karmaşıktır.
Üretim adına ne tür metod ve sistemler kullanıyor, İSG kapsamındaki çalışmalarınızı aktarır mısınız?
İşe başlamadan önce, tasarımının detaylandırılması, iş hazırlama ve planlama çalışmaları ile işler blok aşamasında ve erken evrelerde daha yoğun yapılabilmektedir. Bu sayede işin risk ve tehlikeleri de azalmaktadır. İş izinleri, sürekli kontroller ile İşçi Sağlığı ve Güvenliği etkinliği arttırılmaktadır. ISG için proje ve alan bazında paylaşımlar ile hem tersanenin kendi iş güvenlik elemanları, hem de dışarıdan destek alınan bağımsız iş güvenlik ekipleri birlikte çalışmaktadırlar. Yine IOT (Nesnelerin İnterneti) yöntemleri kullanılarak çalışan hareketliliği ve mahal yoğunluğu kontrolleri yapılabilmektedir.
Tercihiniz yerli mi ithal makina mı? Neden?
Plazma kesme tezgahları, panel üretim hattı, profil hazırlama robotu ve hattı, kaynak robotları, sac ve profil eğim tezgahları, boru bükme tezgahı, sac kesim presi, sac eğim presi, torna, freze, planya, testere, boru flenci kaynak makinası, boya ve raspa filtreleri, boya robotları makina parkımızdaki ekipmanlardan bir kısmıdır. Piyasada var olduğu zaman öncelikle yerli makina ve ekipmanları tercih etmekteyiz. Bu da yerli sanayinin gelişimine katkı sunmaktadır. SEDEF Tersanesi’nin makina ve ekipman parkı Türkiye’deki diğer tersanelerde var olanlardan daha da zengindir.
Üretim süreçlerinizde robot kullanıyor musunuz? Kullanıyorsanız robot yatırımının getirdiği avantajlar nelerdir?
Kesme, profil hazırlama, ön raspa ve boyada, profil montaj ve kaynağında robotlar kullanılmaktadır. Bunlar ile hem kalite artmakta hem de zamandan tasarruf sağlanabilmektedir.
Tesisinizde enerji maliyetlerinizi düşürmek için ne tür çalışmalar yapıyorsunuz? Kendi enerjinizi üretmek için bir yatırım planınız var mı?
Son zamanlarda tasarlanan tüm gemilerde EEDI diye anılan Enerji Verimliği Tasarım İndeksi hesaplanarak iyileştirilip geliştirilmeye çalışılmaktadır. Tersanede de kullanılan frekans kontrol üniteleri, soft starter’ler ile enerjinin daha verimli kullanılması hedeflenmektedir. Elektrik trafoları da tüketim merkezlerine yakın yerleştirilerek enerji kayıplarının azaltılması hedeflenmiştir. Tüm iş sahası ve atölye aydınlatmaları LED’e döndürülmüştür. Tersanelerin tükettiklerine yakın miktarda kendi elektriklerini üretilmesi ancak tersaneden bağımsız uygun alanlarda rüzgar veya güneş elektrik santralleri kurulması ile mümkün olabilir. Bunun için de ciddi bir enerji santrali yatırımı yapmak gerekir. Tersane sahasında kurulacak rüzgar veya güneş santralleri ancak sembolik olabilir.