Türkiye Denizcilik Federasyonu (TÜRDEF) ile İTÜ Denizcilik Fakültesi (YDO) Mezunları Derneği’nin (DEFAMED) ortaklaşa düzenlediği webinarda denizcilerin yıpranma payı da ele alındı.
Birileri sağır ve kör davranıyor
Katılımcılardan TÜRDEF Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Dereli şunları söyledi: “Denizcilerin elinden bir hak alındı. 1859’de beri uygulanmakta olan yıpranma hakkımız 1 Ekim 2008’de kaldırıldı. En büyük üzüntüm denizci olduğunu beyan eden, denizci bir ailenin çocuğu olan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan zamanında ve o dönemin bakanı sonrası da başbakan olan Binali Yıldırım zamanında kaldırıldı.
İçime sindiremiyorum
Denizcilerin yıpranma hakkı denizci bir başbakan ve denizci bir ulaştırma bakanı zamanında kaldırıldı. Ben bunu bir türlü içime sindiremiyorum. 51 yıldır meslekteyim. Gece-gündüz çalışıyorum. Bu insanların da vicdanen düşünmelerini istiyorum.
Anamızın ak sütü gibi helal
2008’den sonra hangi mesleklere yıpranma hakkı verildiği, bugün 45 ayrı meslek kolunda yıpranma hakkı olduğunu görürsünüz. Yıpranma hakkı denizcilerin anasının ak sütü gibi helal bir haktır. Ben inanıyorum ki, en kısa zamanda mutlaka Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi bu konuda gerekeni yapacaktır.”
Sadece Türk bayrağında yetmez
ESKO Denizcilik Yönetim Kurulu Başkanı, Kapt. Erhan Esinduy : “Dünya ticaretinin çoğunluğu yabancı bayraklarda yapılıyor. Yabancı bayrakta yıpranmıyorum ama Türk bayrağında yıpranıyorum. Öncelikle bunu çözmemiz lazım. Eğer bir Türk vatandaşı ehliyeti gemi adamı ise nerede çalıştığının önemi yok. Yıpranacaksa her yerde yıpranacak. O zaman buna bir formül getirilmesi gerekiyor. Yoksa Türk bayrağında çalışınca, SGK’lı olunca armatör ekstra şu kadar ödesin, yıpranma payından faydalansın. Böyle bir şey yok. Zaten Türk bayrağında çalışan çok az insan var. Bu gemi adamının problemi. Nerede çalıştığıyla alakası olan bir şey değil.”
Global çözüm bulmak imkansıza yakın
Esenyel Hukuk Bürosu sahibi Avukat Selçuk Esenyel: “Global bir çözüm bulmak kolay değil. Hatta imkansıza yakın. Çok zor bir meslekten bahsediyoruz. Covid-19 döneminde dahi ofisler kapandı ama gemiler durmadı. Diğer denizcilere haksızlık oluyor ama yıpranma payı diye bir şey var. Denizciler hariç bir çok mesleğe de verilmiş durumda. Türk hukuk sisteminden bahsediyorum. Karada çalışanlarla karşılaştırılınca da denizde çalışanlara haksızlık oluyor. Diğer bayrakla kıyaslanınca bu sefer de onlara haksızlık oluyor. Mesleklere bakınca da denizciliğin de yıpranma payında olması gerektiğini düşünüyorum.”
Tüm bayraklarda eşit hale gelmeli
İMEK DTO Meclis Başkanı Salih Zeki Çakır: “Bu bir küresel durum. İlave bir maliyetten söz ediliyor, rekabet ettiğimiz bayraklara karşı. Mesela MLC eskiden yoktu. Tüm dünyada uygulanmaya başlandı. Bana göre bu IMO nezdinde tüm bayraklara eşit hale gelirse dezavantaj ortadan kalkar. Tüm armatörler aynı maliyetle karşılaşırsa sorun ortadan kalkar. Türk armatör böyle bir maliyeti öder de Panama, Marshall ödemezse sürdürülebilir olmaz. MLC nasıl oturduysa bunun da küresel ölçekte çözülmesi gerekiyor. Önemli olan konu herkesin bunu uygulaması. Çalışanı mutlu olmayan bir işletmenin geleceği yoktur.”