Yazan: Osman Öndeş
Türk armatörleri arasında yaşamı hakkında çok az bilgi sahibi olunan ve fotoğrafı dahi bulunmayan Şükrü Göksu hakkında, bilgi ve fotoğraf kaynağı yaratan Bartınlı fotoğraf sanatçısı Müfit Yüksel’dir. Kendisine belge çalışmalarım sırasında adeta iz sürercesine ulaşabildim. Müfit Yüksel sayesinde Bartınlı Armatör Şükrü Göksu ve ortağı Armatör İbrahim Cemal Aliş hakkında bilgi ve fotoğraf sağlamak mümkün olabildi. Bu bilgiler ve fotoğraflar vasıtasıyla tarih hatası olan kaynak düzeltilebilecektir.
(Şükrü Göksu)
Bartın’ın Şirin Bartın gemisi
Türk Armatörler Birliği’nde çok kısa süre başkanlık da yapan Şükrü Göksu, Bartınlı Alişzâde ailesindendi. Aile kökleri Bartın’dır ve Soyadı Kanunu ile “Göksu” soyadını almışlardır. Aile ayni zamanda “Haytalarzâde” olarak da tanınmıştır. Ümmü Gülsüm Yolere’nin (Yoleri) ağabeyi, İbrahim Yolere’in kayınbiraderi, Ömer Alişoğlu’nun amcazadesi, Ertan Sayhan, Adnan Sayhan, Yiğithan, Emirhan ve Alp Sayhan’ın dayısı idi. 1990 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Akrabalarından Alişzâde Mehmed Efendi (Alişoğlu)’in oğlu Mustafa Aliş ile ortaklık yaparak 1954’de Mehmet Derviş’ten satın aldıkları “Şirin Bartın” isimli 2 bin 184 dwt’luk genel yük gemisi sahibiydi.
(Şirin Bartın gemisi)
(Müttehit arkadaşlar gurubu (Ayakta sol baştan); Şükrü Göksu, Agah Orgon, Müfit Yüksel’in dedesi Bartın’lı en eski fotoğrafçılardan Nuri Yüksel. (Oturanlar sol baştan); Hüseyin Cevdet Çakıroğlu, (Bartın Gazetesi’nin kurucusu) İbrahim Cemal Aliş, Niyazi Yüksel. Yıl 1930. Kaynak: Müfit Yüksel ve Çetin Asma arşivi)
Bartın Gazetesi’ni yayınladılar
Cumhuriyet’in ilan edilişinden 11 ay sonra, 6 Eylül 1924’te İbrahim Cemal Aliş, Hüseyin Cevdet Çakıroğlu, Nuri Yüksel, Niyazi Yüksel, Agah Orhon ve Lütfi Balık’ın bir araya gelerek “Müttehit Arkadaşlar” adıyla Bartın Gazetesi’nin yayınlamasında da yer almıştır.
1924 Nisan’ında İbrahim Cemal (Aliş) tarafından imtiyazı alınan Bartın Gazetesi 6 Eylül 1924’te Cumartesi günü ilk baskısını yapmış, Bartın’ın ilk gazetesi olma hüviyetini kazanmıştır. Bartın gazetesinin 6 Eylül-27 Aralık 1924 tarihleri arasında yayımlanan nüshalarındaki bu haberlere baktığımızda Bartın Limanı ile İstanbul ve Trabzon limanları arasında yolcu ve yük taşıyan gemiler ve sahiplerine ait bilgiler de yer almıştır. Bu bilgilerden bazıları şöyledir; Hacı Emin – Nurullah motoru, Mehmed Hocazadeler – Yeni Han Motoru, Hacı Halil Kapudan – Gül Cemal Motoru, Yirmibeşzadeler – Yirmibeşzadeler Motoru, Balıkzadeler – Kırlangıç Motoru, Yirmibeşzadeler – İhsan-ı Hüda Motoru, Mehmed Hocalar – Mesud Bahri Motoru, Hacı Emin – Nusrullah Motoru.
(Armatör İbrahim Cemal (Aliş))
Bartın gazetesi kurucusu ve Şükrü Göksu’nun Şirin Bartın Vapuru’nda ailece ortak olan İbrahim Cemal (Aliş), Alişoğlu Mehmed Efendi ile Keleşoğlu ailesinden Hatice Hanım’ın ilk çocuğudur. 1906 yılında Bartın’ın Köyortası Mahallesinde doğmuştur. İbrahim Cemal, ilk tahsilini (İbtida-i ve Rüşdiye) Bartın’da tamamladıktan sonra kapatılan Bartın İdadisi’nin sekizinci sınıfına kadar okumuştur (1921-1922). İbrahim Cemal Rum İlkokulu’nda Rumca ve Fransızca dersleri almıştır. 1938 yılında Halkevi Başkanlığına müteakiben Bartın Belediye Başkanlığına seçilmiştir. 1939 yılında gazeteyi kardeşine devretmiştir. İbrahim Cemal, 1939 yılında Sinop milletvekili olarak seçilmiştir İbrahim Cemal Aliş 1977 yılında vefat etmiştir.
(Bir gurup öğrenci Rumca ve Fransızca ders aldıkları öğretmenleri ile;Bu fotoğraf Bartın’ın ilk fotoğrafçısı Rum İlkokulu öğretmenlerinden Spyros Zoumpoulides tarafından çekilmiştir. Fotoğraftakiler; 1- Yorgo, 2- Haydar, 3 – Fethi, 4-Nuri, 5- Doktor Zeki Batur, 6 -Dağlızâde Mehmet (Dağlıoğlu), 7- Çakırzâde Hüseyin Cevdet (Çakıroğlu), 8 – İncezâde İbrahim Hakkı (İnceoğlu), 9- Rum İlkokulu Müdürü Aristidis Diamantopoulos, 10- İbrahim Cemal Aliş, 11- Niyazi Yüksel, 12-Yani, 13- Ahmet Ünyeli, 14-Şevki ( Ali Yamanlı), 15 -Şükrü Göksu (Haytaların Şükrü). Rumca ve Fransızca Dersleri alan öğrenciler. 18 Ağustos 1921, Fotoğrafın arkasındaki mühür.Kaynak: Müfit Yüksel ve Çetin Asma arşivi.)
Fransızca öğrenmek için Rum okuluna gittiler
Haytalarzâde Şükrü (Göksu), İbrahim Cemal ile Rumca ve Fransızca öğrenmek amacıyla Bartınlı Rumlar tarafından kendi çocuklarının eğitimi için 1887’de yaptırılan Rum İlkokulu öğretmeni ve müdürü Aristidis Diamandopoulos’a müracaat etmiş ve bu okulda bir süre Rumca ve Fransızca öğrenimi almıştır. Bu okuldaki arkadaşları; Yorgo, Haydar,Fethi, Nuri, Zeki (Doktor Batur),Dağlızâde Mehmet (Dağlıoğlu),Çakırzâde Hüseyin Cevdet (Çakıroğlu), İncezâde İbrahim Hakkı (İnceoğlu), İbrahim Cemal Aliş, Niyazi Yüksel, Yani, Ahmet Ünyeli, Şevki (Ali Yamanlı) ve İlkokulu Müdürü Aristidis Diamandopoulos idi.
(Oturanlar- Sol Baştan) Niyazi Yüksel, Zeki Butur, Çakırzâde Hüseyin Cevdet (Çakıroğlu); (Ayaktakiler Sol Baştan) Haytalarzâde Şükrü (Göksu), İncezâde İ.Hakkı (İnceoğlu), … 1920-1925 Yılları. Kaynak: Müfit Yüksel ve Çetin Asma arşivi.)
Ailesi Nişantaşı’nda oturuyordu
Şükrü Göksu’nun ailesi Bartın’dan İstanbul’a taşındı. Nişantaşı’nda Vali Konağı Cad., Alpaslan Apartmanı’nda oturuyorlardı. Şükrü Göksu Turgut Kaptanoğlu’ndan sonra Türk Armatörleri İşverenleri Sendikası 21’nci Başkanı olarak da görev üstlendi. Kendisinden sonra başkanlığı Orhan Deval ve Orhan Deval’dan sonra Kâşif Kalkavan devam ettirdi.