İstanbul Boğazı’nda, mevcut gemilerin tonajı ve uzunluğunun artmasıyla birlikte coğrafi şartların olumsuzluklarından etkilenmemek için kılavuz kaptan alan gemi sayısı 2022’de yüzde 66,5’e kadar yükseldi.
AA muhabirinin Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğünün internet sitesinden derlediği bilgilere göre, İstanbul Boğazı’ndan, 2006 ile 2023’ün ilk 9 ayını kapsayan dönemde toplam 805 bin 846 gemi geçti. Bu dönemde, gemilerle 9 milyar 940 milyon 568 bin 144 groston yük taşındı.
Kılavuz kaptan alan gemi sayısı 2006’da yüzde 48,44 iken geçen yıl yüzde 66,5’e kadar çıktı. Böylece gemilerin tonajı ve uzunluğunun artmasıyla Boğaz’ın coğrafi yapısına hakim olan kılavuz kaptanlık hizmetine başvuran gemilerde yüzde 18’lik artış kaydedildi. Bu yılın 9 aylık döneminde ise kılavuz kaptan alan gemilerin oranı yüzde 65 oldu.
Boğaz’dan geçen gemi sayısının zirveye ulaştığı 2007’de ise toplam 56 bin 606 gemiyle toplam 484 milyon 867 bin 696 groston yük taşındı. Gemilerden 26 bin 685’inin kılavuz kaptan hizmeti aldığı kaydedildi. Geçen yıl, Boğaz’dan geçen 35 bin 146 gemiyle 541 milyon 444 bin 690 groston yük taşındı. Kılavuz kaptan alan gemilerin sayısı ise 23 bin 380 olarak kayıtlara geçti. Bu yılın Ocak ile Eylül döneminde Boğaz’dan 29 bin 92 gemi geçerken bunların 18 bin 951’i kılavuz kaptan hizmeti aldı. Gemilerle taşınan yük miktarı ise 460 milyon 753 bin 537 groston olarak hesaplandı. Kılavuz kaptan ücretleri geminin boyutu, ağırlığı ve gidilecek mesafenin durumuna göre değişkenlik gösteriyor. Hizmet bedeli, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğünce gemi sahiplerinden tahsil ediliyor.
“Gemi kaptanının talebi ile tüm gemilere bu hizmet veriliyor”
Türk Kılavuz Kaptanları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Kaptan Muhammer Arslantürk, yaptığı açıklamada, kamu emniyetini önceliğe alan bir faaliyet yürüttükleri söyledi.
Yaklaşık 60 yıldan beri Boğazlar’ın emniyeti ile ilgili hizmet verdiklerini belirten Arslantürk, 350’nin üzerinde aktif çalışan kılavuz kaptanının derneklerinde bulunduğunu belirtti.
Türk Boğazları’ndan geçişte kılavuzluğun “ihtiyari” ve “mecburi” olarak ayrıldığını anlatan Arslantürk, “Marmara içi limanlara gelen ya da Marmara içi limanlardan kalkan gemiler, Türk Boğazları’ndan geçişlerinde kılavuz kaptan almak zorundadırlar. Transit geçen gemilerde ise ihtiyaridir, almayabilirler. Günümüz şartlarında istatistiklere de baktığımızda gemilerin çoğunun burada verilen kaliteli hizmet nedeniyle kılavuz kaptan talep ettiklerini görüyoruz. Gemi kaptanının talebi ile tüm gemilere bu hizmet veriliyor.” dedi.
Arslantürk, kılavuz kaptanın çevre, mal ve seyir güvenliği açısından gemiyi çevreden, çevreyi de gemiden koruma özelliği olduğuna dikkati çekti.
Dünyanın her yerinde riskli sular ve bölgelerde kılavuzluk hizmeti verildiğini vurgulayan Arslantürk, şöyle devam etti:
“Türk Boğazları’na ‘dünyanın atardamarları’ diyorum. Boğazlar’daki gemi manevrası doğal şartlar nedeniyle risk arz etmektedir. Uzun zamandır gemilere hizmet veren meslektaşlarımız, manevra kabiliyetleri ve yetenekleri geliştiği için gemilerin daha az riskle manevralarını tamamlamalarına yardımcı olmaktadır. Bütün gemi kaptanları manevralarını bilir. Fakat kılavuz kaptanların daha kısa zamanda daha doğru kararı verebilme yetisi gelişmiştir.”
Arslantürk, Boğazlar’ın doğal şartlarına göre manevra yapmanın değişiklik gösterdiğini, kılavuz kaptanlarının manevra konusunda uzmanlaştığını ve görev aldıkları bölgenin şartlarını en iyi bilen kişiler olduğunu anlattı.
İstanbul Boğazı’nda yaşanan kazalar neticesinde birtakım tedbirler alındığını aktaran Arslantürk, bu bağlamda 175-200 metre arasındaki tankerlerin geçişlerinin römorkör eşliğinde olduğunu, 200 metrenin üzerindeki tankerlerin ise sadece gündüz geçebileceğini dile getirdi.
Römorkörlerin olası bir kaza veya arıza sebebiyle oluşacak büyük kayıp ve hasarların önüne geçmek için görev aldığının altını çizen Arslantürk, “Bunların dışındaki gemiler için de Boğaz’ın kritik noktalarında konuşlandırılmış tahlisiye botları, römorkörler mevcut. Arıza yapan ya da farklı bir sebeple kazaya uğrayan gemilere anında müdahale etmek için.” diye konuştu.
