Türk P&I Hasar Grup Müdürü Kapt. Kaan Özerk, Türkiye Yat Kaptanları Derneği’nin düzenlediği “Yachting Sector” etkinliğine katılarak “sık karşılaşılan yat hasarları”nı konu alan bir sunum yaptı.
Hasar olasılığı her zaman var
“Yatınızı ne sıklıkla marinadan çıkarırsanız çıkartın, hasar olasılığınız hep vardır” diyen Özerk, bu gibi riskli durumlardan kaçınmak ve riski en aza indirmek için en uygun sigorta teminatına sahip olmanın yatırımları, varlıkları ve cüzdanları korumaya yardımcı olacağına dikkat çekti.
Özerk’in soru cevap şeklindeki sunu şu şekilde
En yaygın yat sigortası hasarları nelerdir ve bunlardan biri ile karşılaşmamak için ne yapabilirsiniz?
1. Sualtı cisimleri ile çarpışma
Sıklıkla en büyük zararı veren şeyi göremezsiniz. Yat hasarlarının en yaygın nedeni sualtı cismi ile çarpışmadır. Bunlar kayalar, mercanlar, şamandıralar, kütükler gibi yüzen cisim veya enkazlar gibi batık cisimler olabilir.
Çarpışma çoğunlukla bilinmeyen çevre, bulanık su veya fırtına sonrası döküntülerden kaynaklanır. Bunu önlemek için yatınızın rotasının doğru belirlendiğinden emin olunmalı. Değilse, bölgeye aşina olan yerel tekne sahiplerine ve kaptanlara danışmalıdır. Hatta servis botu ile ön keşif bile yapılabilir.
Bu sulardan geçen başka yatlar da yoksa farklı bir rota izlemeyi düşünmelisiniz. Yaygın olarak kullanılan bir yol değilse, teknenize zarar verebilecek çok sayıda engel veya yanlış işaretlenmiş seyir sahası olabilir.
Özellikle fırtına ertesi yat seyrinden kaçınmaya çalışın. Fırtınalar ve şiddetli hava sonrası, denizde fazla sayıda yüzen cisim olabilir. Bu yüzden acele çıkılan bir yat sefası yerini yat cefasına bırakabilir.
2. Fırtına hasarı
Bu bizi hava/deniz kayıplarına getiriyor. Fırtına ile ilgili hasar ikinci en yaygın yat hasarı talebidir. Fırtınalar teknenizi alabora edebilir ve ciddi meblağlarda hasarlara neden olabilir.
Fırtınayı durduramazsınız ama fırtınaya karşı hazırlanabilirsiniz. Teknenizin düzgün bir şekilde rıhtıma bağlandığından ve dalgalarla halatların kopmayacağından veya yatın dibe temas etmeyeceğinden emin olun. Bu, tekrar tekrar rıhtıma veya kıyıya çarpmasını önlemeye yardımcı olacaktır. Yatınızın bordalarına usturmaca asmak da sürtünmeye karşı koruma sağlayabilir. Usturmacalar her zaman kazalara karşı ilk savunma hattıdır.
Şiddetli bir fırtınanın geldiğini biliyorsanız, yatınızı fırtına geçene kadar karada güvenli bir yerde tutmayı düşünebilirsiniz. Tekneyi hareket ettirmek için harcanan birkaç saat sizi binlerce (veya yüzbinlerce) TL zarardan kurtarabilir.
3. Vandallık
Vandallık yat sahipleri için çok yaygındır. Muhtemelen yatınızı eviniz ya da arabanız kadar sık kullanmıyorsunuz, bu yüzden vandallar etrafta kimsenin olmadığını bilerek rahatlıkla teknelere hasar verebilirler. Az miktarda vandalizm bile teknenize çok maliyetli zararlar verebilir.
Vandalizme karşı korunmak için, kullanmadığınız zamanlarda teknenizi tümüyle kapattığınızdan emin olun. Bu, insanların teknenize özgür ve kolay bir şekilde girememelerini sağlar. Teknenizi açıkta/demirde bırakıyorsanız, birisi teknenize bastığında alarm çalan bir güvenlik sistemi almayı düşünün. Bu genellikle herhangi bir vandal veya hırsızı korkutur. Teknenizde ne olduğunu her zaman görebilmeniz için canlı video kameraları yüklemeyi de düşünebilirsiniz.
Vandalizm kışın en yaygın olanıdır , bu yüzden teknenizi kışları, 7/24 güvenlik olan bir marina ya da çekeklerde tutabilirsiniz.
4. Başka bir tekne ile çarpışma
Yatınız ve başka bir tekne denizde veya marinadayken çarpışabilir, bu da çok fazla maddi hasara neden olabilir. Sorumluluk, kusur oranları, talep sürecini karmaşık hale getirerek uzamasına sebep olabilir.
Çarpışmaların nedeni genellikle bir teknenin çok hızlı hareket etmesi veya çoğunlukla insan hatasıdır. Bu nedenle, yat kaptanınızın denizcilik kurallarını iyi bilmesi ve diğer tekneler civarındayken yat hızını uygun tutması önemlidir. Siz ya da başka biri olsun, yat kaptanı özellikle daha büyük gemiler için tasarlanmış denizcilik eğitimleri almalıdır.
En yaygın çarpışmalar, hızları ve genellikle kör noktalarda saklandıkları için jet ski ve motorlu teknelerde meydana gelir. Bu nedenle, kaptanlar özellikle daha küçük gemilerin ve yakındaki diğer su araçlarının farkında olmalıdırlar
5. Yangın ve patlama
Yanlış kablolama, yakıt ikmali sorunları veya korozyon nedeniyle yangın ve patlama meydana gelebilir. Genellikle, patlamalar teknenin toplam kaybına veya en iyi ihtimalle mekanik ekipman kaybına neden olur. Ayrıca, masrafları artırabilecek bir sorumluluk ve yedek çeki için de ilave ödeme yapmanız gerekebilir.
Teknenizdeki kabloların neta, yağ yakıt hortumlarının korozyona uğramadığından ve yine yağ, yakıt, gaz göstergelerinin düzgün çalıştığından emin olun ve bunları düzenli kontrol edin.
6. Batma
Teknelerin batması en yaygın yat hasarlarından biri değildir, ama en pahalılarından biridir. Genellikle toplam tekne ve içerik kaybına neden olur ve onu aramak ve çekmek için ödeme yapmanız gerekir. İlave olarak teknedeki mevcut yakıt kirliliğe neden olabilir. Tüm bunlar göz önüne alındığında karşılaşabileceğiniz en pahalı hasarlardan biri olabilir.
Tekneniz birkaç nedenden dolayı batabilir. Çoğu zaman, bir çarpışmadan (sabit bir nesne veya başka bir tekne ile) veya mekanik arızadan kaynaklanır. Ayrıca yangın, patlama, fırtına veya inşa hataları nedeniyle batabilir. Su, en küçük su altı çatlaklarından bile geçerek büyük felaketlere yol açabilir.
Batmayı önlemenin en iyi yolu teknenizde gerek makine aksamında gerekse teknenin kendi üzerinde düzenli kontroller yapmaktır.
7. Teknede yaralanma
Çoğu durumda, yatınızı eğlence amaçlı olarak çıkarıyorsunuz. Bu muhtemelen teknede mürettebatın yanı sıra çok sayıda arkadaşınız ve aileniz olduğu anlamına gelir. Kaygan güverteler ve dalgalı havalarda kayma ve düşmeler meydana gelir. Birisi yatınızdayken yaralanırsa, tıbbi ve ilgili masraflarından sorumlu olabilirsiniz.
Yolcuları, pruva yerine teknenin arkasına oturmaya teşvik etmeye çalışın. Tekne hızı arttıkca teknelerin ön tarafı hafifçe yükselir, bu da insanların teknenin ortasından veya arkasından daha fazla fırlatma olasılığı olduğu anlamına gelir. Gemide su veya döküntüler için paspas, can yelekleri, cankurtaran botları ve ilk yardım çantası içeren güvenlik önlemleri almalısınız.
Not: Bir tekneniz varsa ve başkalarına kiralama düşünceniz var ise, bir sigorta acentesi ile sorumluluk teminatınızın kapsamı hakkında kesinlikle konuşmanız gerekir.
8. Tekne hırsızlığı
Yatların çalınması zordur. Çünkü büyüktürler ve daha güvenli olma eğilimindedirler. Bununla birlikte, hırsızlık hadiselerine rastlanır ve tekneler genellikle hasar görmeden kurtarılmaz.
Çoğu tekne taşınırken çalınır. Yani, yatınız bir treylere bağlıysa, hırsızlık olabilir. Römorku veya askı sistemini kilitlediğinizden emin olun. Uzun mesafelerde seyahat ediyorsanız, teknenin kapalı bir sistemde taşınması (konteyner gibi)hırsızlık riskini azaltır. Ayrıca teknelerinize hırsızlık önleme ve tekne takibi için güvenlik sistemleri kurdurabilirsiniz. Deniz taşıtlarınızın (servis botları gibi) tekne numarasını, ismini işaretlemeli ve tanımlama amacıyla teknenizin (tekne adınızla) fotoğraflarını çekmelisiniz. Birkaç kilit takmak bile hırsızlar için çaydırıcı olabilir, bu yüzden yatınızı almaya daha az eğilimli olurlar.
9. Tekneden hırsızlık
Tekne hırsızlığının kendisinden daha yaygın olan şey, teknenizdeki içerik hırsızlığıdır, özellikle de bir yatta bulunan pahalı içeriklerdir. Bu, navigasyon sistemleri, olta takımı, sallar, güvenlik ekipmanları, motorlar ve jeneratörler gibi tekne ekipmanlarını içerebilir. Ancak teknenizde mücevher, sanat eseri, yatak takımı, televizyon, su sporları ekipmanı ve daha fazlası gibi kişisel mülkler de olabilir.
Mülk kaybına karşı tam koruma sağlamak için teknenizdeki tüm malların tam bir envanter ve içerik listesini oluşturarak Sigortacınıza bildirmelisiniz.
Oldu ki günün birinde herhangi bir hasarla karşılaştınız o zaman öncelikle hangi dökümanları Sigortacımız ile paylaşmalıyız?
– Deniz raporu ve mürettebat ifadeleri
– Denize elverişlilik belgesi
– Meteoroloji raporu
– Güverte, makine ve telsiz jurnalleri
– Kurtarma teklifleri
– Tamir teklifleri
– Gemi donanımı asgari emniyet belgesi
– Personel listesi
– Klas Belgesi
– Klas Bakım Sertifikası
– Klas raporu
– Hasar fotoğrafları
– Vergi kimlik numarası veya vergi levhasıTamir ve diğer masraf faturaları
– Eksper raporu
– Gerekirse adjuster raporu
Bu evrakları ne kadar hızlı ve eksiksiz Sigortacımız ile paylaşabilir isek, masraflarımız da o kadar tam ve zamanında hesabımızda olur.