Akdeniz Koruma Derneği (AKD) ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı iş birliğinde, teknelerin çapa atması sonucu yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan deniz çayırları ile ilgili Gökova Körfezi’nde çalışma başlatıldı. AKD İzleme ve Koruma Çalışmaları Sorumlu Su Vahit Alan, deniz çayırlarının Akdeniz’e özgü bitki türü olduğunu hatırlatarak, Su altında birçok tür, deniz çayırlarını üreme, yumurtlama, beslenme ve sığınak olarak kullanıyor dedi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile AKD, Muğla’nın Gökova Körfezi’nde ‘teknelerin çapa atması ve taraması’ nedeniyle dünyada en fazla karbon depolama özelliğine sahip bitkilerden biri olan deniz çayırlarının azalmasının önüne geçilmesi için proje hayata geçirdi. ‘Güneybatı Kıyıları Denizel Ekosistem Restorasyonu’ isimli projede, tekne çapası zararının deniz çayırı üzerindeki tehdit boyutunun yanı sıra, küresel iklim değişimine karşı dayanıklılığının belirlenmesi için izleme çalışması yapıldığı bildirildi.
6 izleme istasyonu
Gökova Körfezi’nde uluslararası protokollere uygun olarak kurulan izleme istasyonları, deniz çayırlarının son sınırlarına yerleştirilen işaretlerle belirlendi. 6 istasyonda uzman dalgıçlarca yılda bir kez çayırlar ile ilgili bilgileri toplanırken, çalışmalar fotoğraflar ile belgelenmeye başlandı. Elde edilen verilerde deniz çayırlarının yoğunluğu, gelişimi ve sağlık durumlarının incelendiği belirtildi. 2023 yılında tamamlanacak çalışmaların ardından hazırlanacak rapor, ulusal ve uluslararası makalelerde yayımlanacak.
En önemli etken insan faktörü
AKD İzleme ve Koruma Çalışmaları Sorumlusu Vahit Alan, deniz çayırlarının Akdeniz’e özgü bitki türü olduğunu belirterek, Önemli oranda oksijen üretiminin yanı sıra karbon ve depolama özelliğiyle küresel iklim değişimi ile mücadelede en önemli türler arasında yer alıyor. Su altında birçok tür, deniz çayırlarını üreme, yumurtlama, beslenme ve sığınak olarak kullanıyor dedi.
Gökova Körfezi’nde deniz çayırlarının mevcut durumlarının giderek kötüleştiğini ve yayılım alanlarının daraldığını ifade Alan, Bunda en önemli etken ise insan faktörü. Karşılaştığımız sorunların başında teknelerin çayırların bulunduğu alanlara çapa atmaları geliyor. Problemlerin ortadan kaldırılması için Gökova koylarında şamandıralı bağlama sistemlerinin kurulması, deniz çayırı habitatlarının korunması için acildir. İzleme çalışmalarından elde edilecek bilgiler sayesinde alanda çalışan kamu-kurum ve kuruluşlarına türün koruma planlarıyla ilgili bilgi sağlanmış olacak diye konuştu.
Özel izinle dalış yapılabiliyor
Bölgede dalış yapmanın yasak olduğunu belirten Alan, Bu alandaki su altı çalışmalarının hepsini özel izinle ile yapıyoruz. Gökova Körfezi, deniz çayırları açısından en önemli kıyılarımızı oluşturuyor. Körfezin hemen hemen her tarafında çayırları görmek mümkün. Güney sahillerinde daha yoğun gözleniyor ifadelerini kullandı.
Günde 10-20 litre oksijen üretiyor
Denizin akciğeri deniz çayırı (erişte). 1 metrekarelik deniz çayırı günde 10-20 litre oksijen üretiyor, yılda kabaca 5 bin litre. Fotosentez ile yaşadığı için denizin berraklığına (güneş ışığı geçirgenliğine)bağlı olarak kıyılarımızda 35-40 metre derinliklere kadar bulunuyor. Deniz çayırlarının tek faydası hayatın devamı için oksijen üretmek değil. Deniz canlıları bu çayırların içine yumurtluyor, yani denizin bebekleri bu çayırlar içinde büyüyor. Bitkilerin kök sistemi ise erozyona engel oluyor. Dip yapısının sağlıklı kalmasını sağlıyor. TÜDAV’ın yayınladığı bir araştırmaya göre, Ege ve Akdeniz kıyılarımızda 145 milyon metrekare (14.500 hektar) deniz çayırı var. En büyük yoğunluk Hisarönü, Yeşilova ve Fethiye-Göcek Körfezleri’nde.
