2022 yılında İstanbul Boğazı’ndan toplam 35.146 gemi geçiş yaptı. Geçiş yapan gemilerin 4.079’u 200 metre üzeri gemiler ve 4’ü hariç tamamı kılavuz kaptan alarak geçti. Boyu 150-200 metre arasında geçiş yapan 9.034 geminin 8.951’i (%99,1) kılavuz kaptan alarak İstanbul Boğazı’ndan geçti. Boyu 150 metre ve üzerinde olan gemilerin tamamına yakının kılavuz kaptanlı olarak geçiş yapması seyir emniyeti açısından çok olumlu, güven verici bir durum.
İstanbul Boğazı’nda boyu 100-150 metre arasında olup geçiş yapan 14.434 geminin kılavuz kaptan alma oranı %51. Yani yarısı kılavuz kaptan almadan geçiş yapmış. Boyu 100 metreden küçük geçiş yapan 3.019 geminin kılavuz kaptan alma oranı %40 olarak gerçekleşti.
Çanakkale Boğazı’nda ise 150 metreden uzun gemilerin kılavuz kaptan alma oranı %77 oldu. 100-150 metre arası gemilerin kılavuz kaptan alma oranı %42, 100 metreden küçük gemilerin %31 olarak kayda geçti. [1]
İstanbul Boğazı’nda 1995’de 46.954 olan gemi geçiş sayısı 2007’de 56.606 ile en yüksek rakama ulaştı. 2020 ve 2021’de 38 binlere düşen gemi geçiş sayısı 2022 yılında 35.146 geçiş ile son 25 yılın en düşük gemi geçiş sayısı olarak kayda geçmiş oldu.
2007’de geçen gemilerin toplam gros tonu 485 milyon ton iken 2022’de 541 milyon ton oldu. 2007’den 2022’ye gemi sayısı %38 azalmasına rağmen toplam gros ton takribi %11,5 arttı. 2007’de 150 metreden büyük gemi sayısı 10.493 iken 2022’de 2.620 gemi artarak 13.113 oldu. 2007’de 150 metreden küçük gemi sayısı 46.113 iken 2022’de 24.080 gemi azalarak 22.033 oldu. 2007’de geçiş yapan 500 gros tondan küçük gemi sayısı 2.138 iken 2022’de bu sayı 388’e düşmüş vaziyette. Küçük tonajlı gemilerin geçişi hissedilir oranda azaldı. Büyük tonajlı gemilerin geçiş sayısı, sıklığı arttı. 2007’de 250 metreden büyük gemi sayısı 1.114 iken 2022’de 1.313 oldu. 2007’de 300 metreden büyük 25 gemi, 2022’de ise 2 gemi geçti. Tonajların büyümesinden ziyade her zaman geçmekte olan büyük tonajlı gemilerin geçiş sayısının artmış olduğu gözükmekte.
| Yıl | Toplam
Gemi |
Toplam GT
(Xmilyon ton) |
300’den
büyük |
250-300 metre | 200-250
metre |
150-200
metre |
100-150
metre |
100’den
küçük |
| 2007 | 56.606 | 485 | 25 | 1.114 | 2.514 | 6.840 | 23.889 | 22.224 |
| 2022 | 35.146 | 541 | 2 | 1.313 | 2.764 | 9.034 | 14.434 | 7.599 |
| %38 azalmış | %11,5
artmış |
-23 | +199 | +250 | +2.194 | -9.455 | -14.625 |
İstanbul Boğazı 2007 ve 2022 gemi geçiş sayıları karşılaştırması
İstanbul Boğazı’nda 2007’de 2.254 olan 200 metreden büyük tanker geçiş sayısı 2021 yılında 1.977’ye düşmüş durumda. 2022 sayıları henüz açıklanmadı.
Çanakkale Boğazı gemi geçiş sayıları
Çanakkale Boğazı’nda da gemi geçiş sayısı 2007’de en yüksek rakam olan 49.913’e ulaştı. 2022’de geçiş sayısı 42.340 oldu. 2007’de geçen gemilerin toplam gros tonu 612 milyon ton iken 2022’de 872 milyon ton oldu. 2007’den 2022’ye gemi sayısı %15 azalmasına rağmen toplam gros ton takribi %42 arttı. 2007’de 150 metreden büyük gemi sayısı 14.995 iken 2022’de 5319 gemi artarak 20.314 gemi oldu. 2007’de 150 metreden küçük gemi sayısı 34.918 iken 2022’de 12.892 gemi azalarak 22.026 gemi oldu. 2007’de geçiş yapan 500 gros tondan küçük gemi sayısı 1.873 iken 2022’de bu sayı 722’ye düştü. 2007’de 250 metreden büyük gemi sayısı 1.750 iken 2022’de 2.351 oldu. 2007’de 300 metreden büyük 29 gemi, 2022’de ise 530 gemi geçti. Her zaman geçmekte olan büyük tonajlı gemilerin geçiş sayısının artmış olduğu gözükmekle birlikte İstanbul Boğazı’ndan farklı olarak 300 metreden büyük gemi geçişlerinin çok arttığı görülmektedir. Bu artışın ana nedeni Marmara Denizi içindeki limanlara gelip giden, çoğunluğu 350 metreden büyük, konteynır gemilerinden kaynaklanmaktadır.
| Yıl | Toplam
Gemi |
Toplam GT
(Xmilyon ton) |
300’den
büyük |
250-300 metre | 200-250
metre |
150-200
metre |
100-150
metre |
100’den
küçük |
| 2007 | 49.913 | 612 | 29 | 1.750 | 3.166 | 10.050 | 19.614 | 15.304 |
| 2022 | 42.340 | 872 | 530 | 2.351 | 4.342 | 13.091 | 13.432 | 8.594 |
| %15
azalmış |
%42
artmış |
+501 | +601 | +1.176 | +3.041 | -6.182 | -6.710 |
Çanakkale Boğazı 2007 ve 2022 gemi geçiş sayıları karşılaştırması
2020-2021-2022 İstanbul ve Çanakkale Boğazı deniz kazaları ve ramak kala durumlar
İstanbul Boğazı’nda bu üç yıllık dönemde 5 Çatışma ve 2 Oturma kazası meydana geldi. Bu kazalarda 2 balıkçı teknesi battı ve bu teknelerde 2 ölü ve 2 yaralı var. Kuru Yük gemisi ile çatışan yolcu motorunda da 2 yaralı var ve tekne hasarlandı.
İstanbul Boğazı’nın çeşitli bölgelerinde, gemilerde meydana gelen makine ve dümen arızaları nedeniyle, kazayla sonuçlanmayan 73 ramak kala durum yaşandı. Kaza sayısının 10 katından fazla bir sayı. İncelenerek muhakkak önlemler alınması gerekir.
Çanakkale Boğazı’nda bu dönemde 3 Oturma, 2 Çatışma ve 1 Yangın olayı yaşandı. Çatışmada 1 tekne hasarlandı ve 1 feribotta yakıt sızıntısı oluştu.
Çanakkale Boğazı’nın çeşitli bölgelerinde arıza nedeniyle 37 ramak kala durum yaşandı. Bu 37 olayın 11’i 1915 Çanakkale Köprü ayakları bölgesinde meydana geldi. Köprü ayaklarına çarpma ve hasar görme tehlikesi açısından yüksek bir rakam. Köprü ayakları bölgesindeki olaylar öncelikli olmak üzere tüm olaylar incelenerek gerekli önlemler alınmalıdır.
Bütün bu olayların yanında bu dönemde arıza yapıp sürüklenen, sorun yaşayan 6-19 metre uzunluğunda birçok tekne, yat ve balıkçı teknesine yardım edilerek söz konusu tekneler emniyet altına alındı. 2021-2022 yıllarında yardım edilen takribi tekne sayısı İstanbul Boğazı’nda 75, Çanakkale Boğazı’nda 25 civarında oldu.
Not: Kazalar ve ramak kala durumlar ile ilgili bilgiler KEGM’nin twitter mesajlarından, gazete haberlerinden ve Ulaştırma Bakanlığı Acil Durum Koordinasyon ve Haberleşme Daire Başkanlığı’nın CİMER aracılığı ile yolladığı kaza istatistiklerinden derlenmiştir.
Sedat Tenker
[1] https://denizcilikistatistikleri.uab.gov.tr/turk-bogazlari-gemi-gecis-istatistikleri