YDO 1972 Gv. mezunu sevgili ağabeyim Kapt. Mehmet Ali Sökmen geçen hafta bizi ziyaret ettiğinde, kütüphanesindeki çok kıymetli kitapları müzemiz kütüphanesine hediye etti. Bu kıymetli kitapların bizim kütüphanemizde bulunmasından, gelecek nesillere güvenle erişecek olmasından büyük mutluluk duyuyoruz.
Denizcilik tarihine not düşürecek hatıra
Ancak bu kitaplardan bir tanesinin özellikle altını çizdi ve diğerlerinden ayrı bir şekilde verdi. Kitabının hikayesini dinlediğimde, “İşte denizcilik tarihine yeni bir not” diye düşünmeden edemedim. Üzeri mavi renkli bez ciltle kaplanmış Romence dilindeki kitabı özel yapan, İstanbul Boğazı’nda 15 Kasım 1979’da yaşanan ve aradan geçen yıllara rağmen hiç unutulmayan İndependenta faciasının baş aktörlerinden birine ait olması. Ancak kitabın ismi de , içeriği de çok enterasan. “CORESPONDENTA MARITIMA ENGLEZA” yani “İngilizce Denizcilik Yazışmaları”. Konusu ise hukuki ve ticari meseleler.
Dostluğun nişanesi imzalı kitap
Mehmet Ali Ağabey 1979 yılında BOTAŞ’ta kılavuz kaptanlık yapmaktadır. Burada, İndependenta’nın kaptanı Mihai Dorinel’le arkadaş olurlar. Romen kaptan dostluklarının nişanesi olarak Mehmet Ali Ağabey’e kütüphanesinden bir kitabı imzalayarak hediye eder. Bu olaydan tam 20 gün sonra, İndependenta tankeri İstanbul Boğazı geçisi sırasında bir Yunan gemisiyle çarpışır ve yanmaya başlar. Mihai Dorinel Kaptan da diğer denizciler gibi bu kazada hayatını kaybeder. Toplam 42 kişinin öldüğü kazadan sadece 3 denizci kurtulur.
Yakışıklı ve sempatik biriydi
Kitabı bugüne kadar özenle saklayan Mehmet Ali Ağabey, Mihai Kaptan’ı da şöyle anlattı: “Çok yakışıklı ve sempatik insandı. Load Master olduğu için yüklemeyi birlikte yapardık. O zamanlar Romanya’da kominist sistem olduğu için orada yaşananlardan bahsederdik. Bizden yükledikten sonra Köstence’ye boşaltı. Tekrar yüklemek için Libya’ya gitti. Dönüşte de bu kaza oldu. Orada çok iyi bir insanı, dostumu kaybettim. Allah rahmet eylesin.”
303 metrelik bir devdi
İndependenta 1977 yılında Köstence Tersanesi’nde inşa edildi. Dönemin lideri Çavuşesku ülkesinin Rus petrolünden bağımsızlığını sağlamak için 5 ağır hizmet tankeri sipariş etmişti. İlk teslimat İndependenta’ydı. Romanya ticaret filosunun amiral gemisi sayıldı. Tam 303 metre uzunluğunda, 46 metre genişliğinde, 61 metre maksimum yüksekliğinde bir devdi. Komünist propaganda, yapımı için 700 kilometre kaynak, 150 km kablo ve 100 km boru kullanıldığını açıkladı. Ana güvertenin altında mürettebat için gerçek bir yüzen otel konforu vaat ediyordu.
Denizcilere göre uğursuzdu
Gemi 28 Mayıs 1977’de denize indirilirken, adet olduğu üzere şampanya şişesi kırma görevini dönemin Romanya Başbakan Yardımcısı Elena Çavuşesku üstlendi. Fakat attığı şampanya şişesi kırılmadı. Bu uğursuzluk demekti. Denizciler bu geminin bir noktada sorun yaşayacağını biliyordu.
İstanbul’u aydınlatan alevler
İndependenta Libya’dan yüklediği 95 bin ton ham petrolle 15 Kasım 1979 sabahı 04.35’te İstanbul Boğazı’ndan geçiyordu. Yunan Evriali Şilebi ise Karadeniz-Marmara hattında Boğaz geçişindeydi. Türk kılavuz Dinçer Sümerkan Yunan gemisinden erken inerek 260 derece sancak rotasıhı izlemeleri talimatını verdi. Ancak Yunan gemisi 160 derece iskeleye rota izledi. Saat tam 04.35’te Yunan şilebi İndependenta’yla çatıştı. O an sanki kıyamet kopmuştu. Patlamanın basıncıyla İstanbul Boğazı’nın10 km çevresindeki çoğu binanın camları parçalandı ve insanlar büyük bir gürültüyle uyandılar. Saat 04.38’de ikinci patlama, saat 04.47’te ise üçüncü patlama meydana geldi.
Asıl kaptan o seferde bırakmıştı
Evriali’nin Yunan kaptanı Alekos Adamopulos geminin dümenindeydi. Independenta’nın kaptanı ise Mihai Dorinel’di. Mihai Dorinel geminin asıl kaptanı Constantin Preda’dan görevi devralmıştı. Asıl kaptan geminin 16 seferinde görev yapıp kazanın gerçekleştiği seferde istifa ederek gemiyi yeni kaptanına teslim etmişti.
Kazadan sağ kurtulanlardan biri olan Ioan Gomboşanu 2017 yılında Romen Digi24’ün Independenta Belgeseli’ne verdiği röportajda, geminin sektörün petrol ihtiyacı sebebiyle aralıksız olarak sefere çıktığını, eski kaptanın ve tüm mürettebatın tehlikeli olması sebebiyle petrol tankerinde olmaktan ve sürekli seferde olmaktan rahatsız olduklarını, filoda bağlantıları ve dosyası olmayanların ise en tehlikeli gemiler olan petrol tankerlerinde görevlendirildiklerini söyledi.
27 gün boyunca yandı
İndependenta’da yüklü 95 bin ton ham petrol patlamanın ardından denize saçıldı. Yangın tam 27 gün boyunca sürdü. Kaza sonucu denizdeki canlıların yüzde 96’sı zaman içerisinde öldü. Korkunç facia çevrede ciddi ekolojik sorunlara sebep oldu.
