Bu çalışmada 1961 ile 2022 yılları arasındaki 61 yıl boyunca, faal kılavuz kaptan (mevzuat gereği 65 yaşından küçük) ölümleri ve nedenleri saptanmaya çalışılmıştır. Emeklilik dönemindeki vefatlar çalışmada yer almamıştır. Çalışmada Türkiye liman, boğaz ve iç sularında ve istisna olarak Libya’nın Tobruk Limanı’nda görev yapan (bir kişi) kılavuz kaptanlar yer almıştır. Türkiye’de Dz.K.K’de askeri işçi statüsünde görev yapan kılavuz kaptanlar çalışma dışında tutulmuştur.
Çalışmada kılavuz kaptanların ad ve soyadları, doğum ve ölüm tarihleri, öldüğü yaşı, görevli bulunduğu kurum/ kuruluş, ölüm nedeni ve mezun olduğu okulu ve yılı sunulmaktadır. Araştırmacı eldeki olanaklarla çalışmada adı geçen kılavuz kaptanlara ulaşmıştır. Çalışmada eksiklikler olabilir. Bu konuda çalışmaya katkı sunacaklara şimdiden teşekkür ederiz.
61 yıl boyunca 18 kılavuz kaptanın vefat etmesi 3.38 yılda 1 kılavuz kaptanın hayatını kaybettiğini ortaya koymaktadır. 2014 yılında yaptığım çalışmada bu oran 3.50 idi.
Ölüm nedenleri arasında kalp ile ilgili rahatsızlıklar 7 ölüm ile ilk sırada gelmektedir. İkinci sırada 6 ölüm ile diğer hastalıklar, üçüncü sırada 3 ölümle çarmıh kazaları gelmektedir. Dördüncü ve son sırada birer ölüm ile trafik kazası ve gemide yangın/ patlama sonucu ölüm gelmektedir.
Aşağıdaki Tablo-1 de çalışmada yer alan ölüm nedenleri, sayısı ve yüzdeleri gösterilmektedir
| Ölüm Nedeni | Sayısı | % |
| Kalp ile ilgili rahatsızlıklar | 7 | 39 |
| Diğer hastalıklar | 6 | 33 |
| Çarmıh kazaları | 3 | 17 |
| Gemide yangın / patlama | 1 | 5.5 |
| Trafik kazası | 1 | 5.5 |
| Toplam | 18 | 100 |
Tablo-1 Ölüm nedenleri, sayısı ve yüzdesi
Ölümlerin 8 tanesi hastanede meydana gelmiş olup en yüksek yüzdeyi ( %45) oluşturmaktadır. Diğer ölümler sırasıyla gemide 6, kılavuzluk istasyonunda 2, evde 1 ve trafikte 1’dir.
Aşağıdaki Tablo-2’de ölüm olayının gerçekleştiği yer gösterilmektedir.
| Ölüm Yeri | Sayısı | % |
| Hastanede | 8 | 45 |
| Gemide | 6 | 33 |
| Kılavuzluk İstasyonu | 2 | 11 |
| Ev | 1 | 5.5 |
| Trafik | 1 | 5.5 |
| Toplam | 18 | 100 |
Tablo-2 Ölümün gerçekleştiği yer
Ölüm yaş aralığındaki en yoğun aralık 51-55 ( 5 ölüm- % 28) ile 61-65 ( 5 ölüm- % 28) dir. En genç ölüm 35 iken en yaşlı ölüm 64 tür.
Aşağıdaki Tablo-3’de ölüm yaş aralığı, sayısı ve yüzdesi gösterilmektedir.
| Ölüm Yaş Aralığı | Sayısı | % |
| 35-40 | 1 | 5 |
| 41-45 | 3 | 17 |
| 46-50 | 4 | 22 |
| 51-55 | 5 | 28 |
| 56-60 | 0 | 0 |
| 61-65 | 5 | 28 |
| Toplam | 18 | 100 |
Tablo-3 Ölüm yaş aralığı, sayısı ve yüzdesi
Mezun olunan okul % 80 oranında Yüksek Denizcilik Okulu’dur ( Bugün İTÜ Denizcilik Fakültesi). Türkiye’de 70’li yıllar öncesindeki kılavuz kaptan teminindeki güçlükten ötürü, diğer okullardan mezun olanlardan da kılavuz kaptan temini yoluna gidilmiştir.
Aşağıdaki Tablo-4’de mezun olunan okullar gösterilmektedir.
| Okul adı | Sayısı | % |
| Yüksek Denizcilik Okulu | 15 | 83 |
| Diğer Okullar | 2 | 11 |
| Deniz Harp Okulu | 1 | 6 |
| Toplam | 18 | 100 |
Tablo-4 Mezun olunan okullar
Türkiye’de 1996 yılındaki kılavuzlukta yaşanan özelleştirme dolayısıyla bu tarihten önce vefat eden kılavuz kaptanlar (Tobruk Limanı – Erdoğan Baykal hariç) kamuda görev yapan kılavuz kaptanlardır. Vefat edenlerin çalıştığı kurum/ kuruluşta en yüksek yoğunluk kamunundur ( % 50 )
Aşağıdaki Tablo-5’de görev yapılan kurum/ kuruluşlar gösterilmektedir.
| Kurum/ kuruluş | Sayısı | % |
| Kamu ( İst. Lim. İşl+TDİ+Kıyı Emniyeti ) | 9 | 50 |
| Libya Tobruk Limanı | 1 | 5.55 |
| Ambarlı | 1 | 5.55 |
| Trabzon | 1 | 5.55 |
| Bandırma | 1 | 5.55 |
| Çeşme | 1 | 5.55 |
| İskenderun | 1 | 5.55 |
| Derince | 1 | 5.55 |
| İzmit | 1 | 5.55 |
| Nemrut Körfezi | 1 | 5.55 |
| Toplam | 18 | 100 |
Tablo-5 Görev yapılan kurum/ kuruluşlar
Ölüm nedenleri arasında ilk sırada gelen kalp hastalıkları ( %47) ve ölüm yaşı arasındaki ilişkiye önemlidir. Aşağıdaki tabloda 61 yaş en yoğun ölümün yaşandığı yaştır.
Aşağıdaki Tablo-6’da kalp hastalıkları sonucu ölenlerin yaş aralıkları gösterilmektedir.
| Yaşı | Sayısı | % |
| 41 | 1 | 14 |
| 46 | 1 | 14 |
| 48 | 1 | 14 |
| 55 | 1 | 14 |
| 61 | 2 | 30 |
| 64 | 1 | 14 |
| Toplam | 7 | 100 |
Tablo-6 Kalp hastalıkları sonucu ölenlerin yaş aralıkları, sayısı, yüzdesi.
Aşağıdaki Tablo-7’de 1961-2022 yılları arasındaki yitirdiğimiz faal kılavuz kaptanlar gösterilmektedir.
| No | Adı Soyadı | Doğ. – Ölüm Tarih | Öldüğü Yaş | Mezuniyet
Kurum-Yıl |
Görev yap. Kurum/kurş. | Ölüm nedeni |
| 1 | Cevdet Çubukçu | 1926-1961 | 35 | Ortaokul | İst. Lim. İşl. | Gemide yangın-patlama |
| 2 | Vahit İğneci | 1927-1968 | 41 | İlkokul | İst. Lim. İşl. | Gemide kalp krizi |
| 3 | Erdoğan Baykal | 1929-1983 | 54 | YDO-1952 | Libya-Tobruk Lim. | Çarmıh kazası |
| 4 | Osman Hayati ARKAN | 1926-1987 | 61 | YDO-1949 | İst. Lim. İşl. | Manevra sonrası kalp krizi |
| 5 | Ender YURDAY | 1928-1992 | 64 | YDO-1951 | İst. Lim. İşl. | Kalp hast. ( Ameliyatta vefat) |
| 6 | Kamil ATAY | 1933-1994 | 61 | YDO-1955 | İst. Lim. İşl | Kalp krizi ( arabada pıhtı atması) |
| 7 | Hikmet Alpaslan | 1958-2002 | 44 | YDO-1980 | Arpaş A.Ş. | Böbrek Hast.
|
| 8 | Lütfü Berk | 1956-2006 | 50 | YDO-1977 | Kıyı Emn. | Çarmıh kazası |
| 9 | Fahrettin Aksu | 1955-2009 | 54 | YDO-1977 | Kıyı Emn. | Çarmıh kazası |
| 10 | Mehmet Kulak | 1954-2009 | 55 | DHO-1976 | Trabzon Lim. | Kalp krizi ( evde) |
| 11 | Levent Ruhi | 1966-2011 | 45 | YDO-1988 | Bandırma
Lim. |
Sol.+organ Yetmezliği |
| 12 | Behzat Özgür | 1965-2011 | 46 | YDO-1987 | Çeşme
Lim. |
Gemide kalp krizi |
| 13 | A. Süreyya Güler | 1964-2011 | 47 | YDO-1985 | İskenderun
Lim. |
Trafik kazası |
| 14 | İsmet Ünal Gül | 1948-2012 | 64 | YDO-1971 | Kıyı Em. İzmir Lim. | Kan Hast. |
| 15 | Atilla Karhan | 1965-2013 | 48 | YDO-1986 | TCDD Derince Lim. | Kalp krizi +sol. yetmez. |
| 16 | Doğu Tengüzer | 1954-2017 | 63 | YDO-1979 | İzmit Körfezi | Diğer hast. |
| 17 | Şakir Sabuncuoğlu | 1965-2020 | 55 | YDO-1987 | Nemrut Körf. | Diğer hast |
| 18 | Ekrem Çetin Güney | 1969-2021 | 52 | YDO-1990 | Kıyı Em. | Diğer hast |
Tablo-7 de 1961-2022 yılları arasındaki faal kılavuz kaptan ölümleri
Bu çalışmada sonsuzluğa uğurladığımız 18 değerli kılavuz kaptana ve emeklilik yaşamında vefat eden kılavuz kaptanlara Allah’tan rahmet dilerim, ruhları şad olsun.
Önümüzdeki günlerde yapılacak Türk Kılavuz Kaptanlar haftasında yitirdiğimiz kılavuz kaptan ağabey, arkadaş ve kardeşlerimizin teker teker anılmalarını bekler, sağlıklı günler ve kazasız, güvenli vardiyalar dilerim.
Kaynaklar:
Sn. Ali Bozoğlu
Sn. Kapt. Altay Altuğ
Sn. Kapt. İhsan Doğu Korutürk
Sn. Kapt. Ali Cömert
Sn. Kapt. Cemil Çırakoğlu
Sn. Kapt. Metin Savaş
Sn. Kapt. Ali Deniz
Sn. Kapt. Alper Tunga Anıker
Sn.Kapt. Hasan Pekgöz
www.denizhaber.com (2014)
www.turkcaptains.com ( 2014)
